Dumadosipun Serta Centhini wau awit saking karsanipun Kangjeng Gusti Pangeran Adipati Anom Amengkunegara III, putra Ingkang Sinuhun Paku Buwana IV (jumeneng 1788-1820 M) ing Surakarta. Kangjeng Gusti wau ing tembenipun jumeneng Sinuhun Paku Buwana V (1820-1823 M) ingkang ugi sinebut Sunan Sugih.
Ingkang pinatah mandhegani aggubah Serat Centhini wau abidalem kliwon carik kadipaten wasta Sutrasna ingkang ugi sinebut Ki Ngabei Raggasutrasna, dipun kantheni:
Raden ngabei Yasadipura II (Raden Tumenggung Sastranagara), abdidalem bupati pujangga kadipaten.
Raden Ngaei Sastradipura, abdidalem kliwon carik kadipaten. Sasampunipun nindakaken ibadah haji, gantos nami Kyai Haji Mohammad Ilhar.
sarta kaparingan pembantu:
Pangeran Jungut mandurareja, pradikan krajan Wangga, Klaten, Surakarta.
Kyai Kasan Besari, ngulama agung in Gebangtinatar, Panaraga, matudalem Sinuhun Paku Buwana IV.
Kyai Mohamad Minhad, ngulama agung ing Surakarta.
Wondene ingkang minangka lajering cariyos lalapahanipun Jayengresmi inggih Seh Amongraga, Kanjeng Gusti Pangeran Adipati Anom maringaken serat 'Suluk Jatiswara', kadhawuhan ambabar tuwin ambeber kanti moncer. Dene 'Suluk Jatiswara' wau miturut candrasangkala panyeratipun 'Jati Tunggal Swara Raja' (1711 Jw), punika jamanipun Ingkan Sinuhun Paku Buwana III, mila wonten pandugi serat wau yasadalem PB III. Kathah para ahli ingkang, kadhawuhan ambiyantu ing babagan kawruhipun piyambak-piyambak, kalebet Kangjeng Pangulu Tafsiranom ing bab agami Islam. para ahli sanes-sanesipun sami nyerat bab-bab: agami, kabatosan (mistik), ngelmu kasunyatan/kasampurnan, jayakawijayan, kanuragan, pangasiyan, kawruh sanggama, pepetangan primbon, iladuni, pawukon, pranatamangsa, kawruh sasaji, tatacara, jiyarahan, patilasan, tetilaran kina, kasusastran, dongeng, babad, dhuwung dalah ciri-cirinipun, bab kuda, peksi, wisma (undhagi), karawitan, gendhing, beksan, tanem tuwuh, tetanen, jampi-jampi lan taksih kathah sanes-sanesipun, kalebet lelucon ngantos bab caremedan (awon, resah). Sadaya kerembag muyeg, lebet lan nengsemaken Bab kawontentan ing redi-redi, guwa, pasisir lan sasaminipun wawaton palapuranipun para bupati pasisir. Utusan-utusan sami ngyektosaken papan-papan ingkan kramat tuwin wingit, kadhawuhan damel pengetan minangka dhasaring panggubah. Parandene sang Pangeran Adipati Anom ugi nyarirani tumut anggarap lan naliti sadaya isinipun.
Wiwiting Panggarap Serat wau ing dinten Sabtu Paing, tanggal 26 Sura, sinengkalan 'Paksa Suci Sabda Ji' , taun Jawi 1742 utawi taun Masehi 1814. Sareng sampun dados, serat wau kaparingan nama 'Suluk Tambangraras' ingkang umumipun sinebut 'Serat Centhini. Denen nama 'Centhini' wau mendhet namaning cethi-abdinipun Niken Tambangraras ingkang dados garwanipun Seh Amongraga.
Saking pepak lan kathahin isinipun Serat Centhini wenang sinebut 'Ensiklopedi Kabudayan Jawi'
1
SINOM
- Sri narpadmaja sudigbya, talathing nuswa Jawi, Surakarta Adiningrat, agnya ring kang wadu carik. Sutrasna kang kinanthi, mangun reh cariteng dangu, sanggyaning kawruh Jawa, ingimpun tinrap kakawin, mrih tan kemba karya dhangan kang miyarsa.
- Lajere kanang carita, laksananing Jayengresmi, ya Seh adi Amongraga, atmajeng Jeng Sunan Giri, kontap janma linuwih, oliya wali mujedub, paparenganing jaman, Jeng Sultan Agung Mantawis, tinengran srat kang Susuluk Tambangraras.
- Karsaning kang narpaputra, baboning pangwikan Jawi, jinereng dadya carita, sampating karsa marengi, nemlikur Sabtu Paing, lek Mukaram wewarseku, Mrakeh Hyang Surenggana, Bathara Yama dewa ri, Amawulu Wogan Suajag sumengka.
- Pancasudaning Satriya, wibawa lakuning geni, windu Adi ansa Sapta, sangkala angkaning warsi. Paksa sudi sabda ji, ringkang pinurwa ing kidung, duk kraton Majalengka, Sri Brawijaya mungkasi, wonten maolana sangking nagri Juddah
- Panengran Seh Walilanang, praptanira tanah Jawi, kang jinujug Ngampeldenta, pinnggih sang maha resi, araraosan ngelmi, sarak sarengat Jeng Rosul, nanging tan ngantya lama, linggar saking Ngampelgadhing, ngidul ngetan anjog nagri Balambangan.
- Lereh dhusun Purwasata, raja Balambangan nagri, putrannya estri sajuga, ing warna tuhu linuwih, sedheng mepek birahi, kataman gerah sang ayu, madal sakeh usada, sang nata agung prihatin, kyana patih Samboja sowan mangarsa.
- Pukulun amba tur wikan, wonten molana ngajawi, kakasih Seh Walilanang, sangking ing Juddah nagari, ing Purwasata kampir, yen pinareng tyan pukulun, prayoga ingaturan, manawi karsa sang yogi, sung usada gerahe putra narendra
- Mangkana dupi miyarsa, aturing sang nindyamantri, langkung kapareng in driya, nulya utusing ngaturi, sapraptaning jro puri, sang nata gupuh amethuk, riwusnya tata lenggah, miwah katuran pambagi, amedharken kang dadnya rentengin driya.
- Seh Walilanang wus sagah, nulya ingusadan aglis, gerahe sang putri mulya, ramebu sukanya ngenting, karsanya narapati, Seh Wali pinundhut mantu, ing karya tan winarna, dennira amangun kardi, atut runtut lir mimi lawan mintuna.
- Wus lami neng Balambangan, Seh Wali matur sang aji, kinen santun agamEslam, sarengat Nabi sinelir, nata tan mituruti, seh cuweng tyas lolos dalu, kesah maring Malaka, garwa tinilar (ng)garbini, sang retna yu sakalangkung kawlasarsa.
- Sapengkere sang pandhita, pangering agung (n)dhatengi, kawula kathah kang pejah, benduning sri narapati, maring rekyana patih, den lungsur darajadipun, ki Samboja sru merang, kesah maring Majapahit, anyuwita Sang Aprabu Brawijaya.
- Kaanggep tur kinasiyan, tinandur aneng in Giri, nahan tan antara lama, Ki Samboja angemasi, pinetak Giru ugi, sadaya tilaranipun, lastantun ingkang garwa, kaceluk Nyi Randha Sugih, angluwihi samoaning wong dedagang.
- Mangsuli ing Blambangan, rajaputri kang (ng)garbini, wus ambabar mijil priya, warnanya kalangkung pekik, karsanira sang aji, linabuh mring samudra gung, sinadhahan gendhaga, sawuse aneng jaladri, gya ingalap juragan kang lagya layar.
- Binuka ingkang gendhaga, isi jabang bayi pekik, ingaturken mring nyi randha, langkung trustanireng galih, dhasar datan sisiwi, mila sihira kalangkung, lir putra (ng)gennya yoga, sinung aran Santrigiri, sawusira yuswa kalih welas warsa.
- Nyi randha lon ngandika, dhuh kulup sira wus wanci, pisah lawan raganingwan, aywa kulineng gegramin, becik ngupaya ngelmi, sarengan Jeng Nabi Rosul, kene ana pandhita parab Sunan Nganpelgadhing, Surapringga prayoga kawulanana.
- Sawulange Sang Pandhita, pitutuhen lair batin, poma kaki ywa pepeka, cinekak cariyosneki, Santrigiri wus manjing, nyakabat mring jeng sinuhun, siyang dalu tan pisah, lan putra ing Ngampelgadhing, kan sinuhun ran ingkang rama Santri Bonang.
- Tulus dennira kakandan, tan ana salayeng kapti, pangaose wus widagda, sampurna sakehing ngelmi, karsanya rarywa kalih ayun kesah angelangut, ngaos mring nagri Mekah, mancal saking Ngampelgadhing. nitih palwa labuh jangkar neng Malaka.
- Kapanggih Seh Walilanang, datan samar ing salirang. kandheg neng nagri Malaka, maguru Seh Wali Siding, sawusing (n)tuk sawarsi, sadyanira rajasunu, dumugekaken karsa, lajeng mring Mekah nagari. Walilanang sakalangkung datan rembag.
- Kinon wansul ing ngajawa, maring wukir Ngampilgadhing, sarta pinaringan jungkat, kalawan jubah kulambi, nahan ta santrigiri, sampun sinungan jujuluk, nengih Prabu Setmata, Santribonang sinun nami, Prabu Nyakrakusuma Susunan Bonang.
- Nulya bidhal angajawa, wangsul maring Ngampelgadhing, pinanggih sang maha tapa, wus katur sasolahneki, sang resi ngandika ris, kawruhanta iku kulup, Seh Walilanang Mlaka, mitrungsun saeka kapti, ing pangawruh lair batin tan sulaya.
- Lah jebeng siryo muliya, maring ing ngarameng Giri, kawruhhanamu renanta, ing samengko nandhang sakit, tumekeng ngajalneki, mung nganti tekamu kulup, renanta yen palastra, kuburen aneng ing Giri, tunggalena kalawan sudarmanira.
- Lawan sunideni sira, jumeneng Susunan Giri, jujuluk Prabu Sermata, tembe ing sapungkur mami, sira ingkang (m)bawani, jumeneng wali linuhung, sinuhun sak-rat Jawa, kabeh padha welas asih, kalengkengrat sinebut raja pandhita.
- Nanging ywa kaliru tanpa, dudu ratu mangku nagri, sira wus tan kakilapan, obah osik donya ngakir, wus cukup wekas mami, Sunan Giri nembah nuhun, anulya ngraup pada, lengser saking Ngampelgadhing, tanpa kanthi gancangin cariyos prapta.
2
KINANTHI
- Ing Giri apan wus tundhuk, kang ibu grahe ngranuhi, rinubung sakeh juragan, rawuhe Jeng Sunan Giri, karamating waliyolah, kan ibu dipunperiki
- Kagyat wungu nulya ngrangkul, kinuswa-kuswa kang siwi, waspa adres marawayan, sasambatnya melas-asih, dhuh lae atmajaningwang, kang dadya telenging ati.
- Kurang sathitik katrucut, kulup tan menangi mami, nyawa dene teka lawas, (ng)goniro pruhita ngaji, lae-lae ora nyana, yen bisa katemu maning.
- Mangkya guwayamu mancur, wenes mancorong nelahi, baya oleh kanugrahan, jeng sunan turira aris, ibu pangestu paduka wus katur sasolahneki.
- Kang ibu suka kalangkung, kulup sampurnakna mami, umanjing agama islam, nulya sinadatken aglis, kalimah loro winejang, kang ibu padhang mampani.
- Kulup wus padhang tyasingsun, datan sumelang ing ati, sira kariya raharja, tetepa (ng)gonmu mengkoni, batihmu para sudagar, isining asrameng Giri.
- Tembe ing sapungkuringsun, sakehe dunyarta mami, sidhekahna kang warata, pekir miskin anak yatim, lawan tukokna amanat, kaji mring Mekah nagari.
- Poma kulup wekasingsung, Ni Samboja nulya lalis, sawusira binersiyan, layon kinubur tinunggil, lan raka Kyai Samboja, ing mangkya titiyang Giri.
- Lastantun pamundhinipun, ing gusti Jeng Sunan Giri, samya kapanjingan iman, nglampahi sarengat Nabi, ngibadah andarus Kur’an, kathah kang iyasa masjid.
- Gemah arjane kalangkung, tan ana kang laku jati, samya cekap nyandhang mangan, adoh ingkang dadya miskin, tentrem ciptane raharja, wong ngamanca kathah prapti.
- Kabanjur tan arsa mantuk, kalajeng wisma ing Giri, raja pandhita Setmana, jujuluk Sunan Giri, Gajah Kadhaton minulya, kawentar ing liya nagri.
- Miwah wus pinundhut mantu, ing Suhunan Ngampelgadhing, dhinaupken lan putrinya, Nyai Ageng Ratu nami, atut dennya palakrama, lestantun ngantya sisiwi.
- Wowolu estri myang jalu, Nyai Ageng angrumiyini, kondur maring rahmatolah, layon sumare anunggil, marasepuh estri priya, garwa putra gung prihatin.
- Sigeg ganty kang winuwus, Brawijay Narapati, miring pawartos sanyata, ing mangkya Susunan Giri, linulutan sakeh janma, nungkul tan kalawan jurit.
- Sang prabu utusan gupuh. Gajahmada kyana patih, kinen lumampah priyangga, mukul prang Giri Garesik, tan cinatur lampahira, wus prapta jajahan Giri.
- Gegere kadya pinusus, kang katrajang samya ngili, minggah kadhaton Prawata, Jeng Sunan Giri marengi, anyerat manendhak Kur’an, kagyat miring suwaraning.
- Tiyang alok mungsuh rawuh, sumedya ngrisak in Giri, kalam ingkang kagem nyerat, anulya binucal aglis, andodonga ing Pangeran, sinembah ing sakapti.
- Kalam lajing dadya dhuwung, cumlorot ngamuk pribadi, pramadya ing Majalengka, kathah ingkang angemasi, sakantune kang palastra, pra samya lumayu (ng)gendring.
- Mantuk marang Majalagnu, sawusira mengsah gusis, dhuwung wus wangsul privadya, sumeleh ing ngarsaneki, panyeratan sang pandhita, sarta akukathah getih.
- Kagyat risan amanengkung, miyat dhuwung kuthah getih, dahat panalangsanira, dyan dodonga mring Hyang Widdhi, mugi Allah ngapuntena, solah amba ingkang sisip.
- Sang pandhita ngandika rum, marang ing wadyanireki, kabeh padha piyarsakna, myang aneksenana sami, katgeki sun wehi aran, si Kalammunyeng prayogi.
- Sakeh wadya saur manuk, wus samnya kalilan mulih, mring wismane sowang-sowang, lestantun asrameng Giri, jumenengnya Jeng Susunan, Pramu Setmana linuwih.
- Gemah arjane kalangkung, saya wewah wadyaneki, tan ana kang kasangsaya, nahan wus antara lami, Sunan Giri nandhang gerah, kpareng praptaning takdir.
- Kundur mring rahmatolahu, gumer tangis ing jro puri, wandu sandawa sungkawa, layon suwasing baresih, sinarekken nora tebah, sangking padalemaneki.
- Sedanira tilar sunu, sadasa kakung lan putri, kang kalih sangking ampeyan, Pangran Pasirbata nengih, kalawan Siti Rohbayat, wowolu sangking pademi.
- Kasebut Nyai Geng Ratu, putra sepuh sinung nami, Ratu Gedhe ing Kukusan, nulya Sunan Dalem nenggih, katrinira apanengran, Susuhunan Tegalwangi.
- Catur Nyi Geng saluluhur, panca Sunan Kidul nenggih, Ratu Gedhe Saworasa, Sunan Kulon kang sumendhi, Sunan Waruju ragilnya, wau ta ingkang winardi.
- Sasampunira pangubur, kumpul para wadya Giri, angrembag ingkang gumantya, mandhireng Susunan Giri, pra wadya wus golong rembag, Sunan Dalem kang gumanti.
- Gya ingangkat ajujuluk, Sunan Giri kping kalih, Susunan Giri Kadhatyan, garwa kakalih pademi, tan mashur ing panjenengan, Jus Sunan wus prapteng jangji.
- Kundur mring rahmatulahu, ugi sumare ing Giri, atilar putra sadasa, (m)bajeng Sunan Sedamargi, panenggaknya apeparab, Sunan Giri Prapen Adi.
- Tri Nyi Geng Kuruganngurun, Nyi Geng Ngulakan kang Sukci, Pangran Lor Pangran Dheket sad. Pangran Bongkok nulya Nyai, Ageng Waru arinira, pangeran Bulu sumendhi.
- Wragil Pangran Sedalaut, paripurna kang wus swargi, rembag kang yoga gumantya, kempal sakehe kan dasih, Sunan Parapen ingangkat, linuwih lir eyang swargi.
- Mandhireng Giri Kandhatun, jujuluk maksih lestari, Sunan Giri Prapen dibya, suut kang wadya gung alit. kawentar ing liyan prja, tan pegat kadya ing nguni.
3
MEGATRUH
- Ya ta wau sang parbu ing Majalangu, sampun amiyarsa warti, lamun Sunan Giri prabu, Setmana wus angemasi, mangkya wayahe gumantos.
- Ajujuluk Sunan Prapen Giri luhung, lalajone kadya nguni, sang wiku tan arsa nungkul, marang nagri Majapahit, dadya sru bendu sang katong.
- Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung, miwah kinanthem pra wiwi, angirid wadyabala gung, kinen ngrabaseng ing Giri, wus samapta nulya bodhol.
- Sunan Prapen wus mireng badhe ginempur, mring sang prabu Majapait, wus budhal caraken prabu, kya patih myang rajasiwi, balane lir samodra rob.
- Sunan Prapen sampun sanega ing pupuh, karsanira nanggulangi, mring carakeng Majalagu, tan dangu mengsah kaeksi, nulya pinapak prang popor.
- Wadya Giri kasoran ing yudanipun, kathah ingkang nandang kanin, tanapi tumekang lampus, Sunan Prapen angoncati, sagarwa putra wus lolos.
- Lajeng ngungsi maring sapinggirin laut, binasmenan kitha giri, sadaya wus dadya awu, rajabana denjarahi, rajaputra tindak alon.
- Dhumateng ing astanira sang wiku, Sunan Giri kang wus swargi, ingkang rumeksa ing kubur, tyan kakalih samya dhengking, rawuhe sang priwira nom.
- Para wadya dhinawuhan kinen (n)dhudhuk, gya tumandang sagung dasih, halate sang maha wiku, cihnaning wali linuwih, singa celak anggaloso.
- Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus, kang kantun kalangkung giris, bramantya sang rajasunu, tumandang pribadi ajrih, merang lamun tan kalakon.
- Dadnya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu, kinin angdhudhuk den aglis, binilaen yen tan purun, pasthi tumekeng in lalis, kinarya coban kris waos.
- Tyang kakalih tan suwala nulnya (n)dhudhuk, dupi prapta blabak jati, tutuping tabelanipun, binuka saking sakedhik, nulya ana ingkang miyos.
- Warni kombang tan petungan kathahipun, mabur ngebeki wiyati, maniyub lir langit rubuh, nembuh wadya Majapait, dennya naggulang pakewoh.
- Pinarjaya tan keguh ngentub pikantuk, bingung wadya Majapait, ting bilulung rebut dhucung, dennira angungsi urip, seleh gagamaning pupoh.
- Samya kuchung gedabikan kenen entub, sirah rapet ngroyok sikil, ngaruara sambat bingung, prapat nagri Majapait, kombang anglut datan kegoh.
- Sang aprabu Brawijaya langkung gugup, tan kawawa nanggulangi, dadya tilar prajanipun, sawadya balanireki, gusis praja tan ana wong.
- Nungsi tebih dupi kombang wrus wus suwung, wangsul mring nagrinya malih, siji tan ana kang kantun, sang aprabu Majapait, sawadya wangsul ngadhaton.
- Aprasetya sang aprabu Majalangu, datan nedya malih-malih, nyiraka dhateng sang wiku, ngamungena ingkang uwis, ing tyas datan walangatos.
- Kacariyos tyang kaling kang ngreksa kubur, kanugrahan mantu dhengkling, gagancangan lampahipun, anusul Jeng Sunan Giri, ingkang lagya amakuwon.
- Kawlasarsa aneng satepining laut, tyang kalih marek tur uning, ing mangkya mengsah wus larut, jalaran tinempuh dening kombang ingkang mapak pupoh.
- Mandhul-madhul palayune numbuk bentus, tilar gagamaning jurit, samya ngungsi gesang (n)jruntul, tan ana ingkang tinolih, swarane pating galembor.
- Sampun katur ing purwa wasananipun, dalah waluyaning dhengkling, sang wiku kalangkung sukur, (d)dedonga marang Hyang Widdhi, rahayu ywa na pakewoh.
- Nulya kundur tan cinatur laminipun, wus papirurna ing nguni, eca tyase para wadu, satengah ana kang kibir, sajeg tan na mungsuh rawoh.
- Sunan Giri datan sama jangkanipun, lamun kraton Majapait, wus andungkap sirnanipun, jalarane sangking siwi, dyah Patah mijil karaos.
4
MIJIL
- Santun sarengatira Jeng Nabi, Muhkammad kinaot, mila Kangjeng Sunan Giri Prapen, lajeng tedhak mring Demak nagari, kumpul lan pra wali, mukmin miwah jamhur.
- Wusing bedhah nagri Majapait, mekrad sang akatong, jro kadhaton tan ana isine, Sunan Giri nyelani dadya ji, mung pat puluh ari, nenggih laminipun.
- anyarati supadi icaling, labeting karaton, ratu Budha gya jumeneng rajeng, musing antuk kawan dasa ari, Jeng Susunan Giri, masrahken kaprabun.
- Maring Radyan Patah anampeni, wus jumeneng katong, aneng nagri Demak angrehake, ing rat Jawi Jeng susunan Giri, sarampungeng kardi, wus linilan kundur.
- Sawusira risak Demak nagri, pindhah Pajang kraton, adipati Pajang kang mandhireng, mantu sultan Bintara mungkasi, ing Demak nagari, ngreh wadya sewagung.
- Kangjeng sultan Pajang kang winarni, wusing madeg katong, karsa nyuwun idi mring Prapen, Kyai Ageng Mantaraman umiring, sagunging bupati, kebat tan na kantun.
- Sultan Pajang sarawuhin Giri, kagyat ing tyas anon, pasanggrahan (m)banjeng aneng ngare, pra bupati kang samya sumiwi, ing Jeng Sunan Giri, pondhoke pinatut.
- Sunan Prapen duk miyos tinangkil. Sulatan Pajang gupoh, asumewa sareng bupatya keh, lenggah jejer ngarsane sang resi, ingayap pra dasih, neng pungkuranipun.
- Wusing pepak kang samya anangkil, sunan ngandika lon, jebeng Pajang di kapareng kene, sus alenggah caket lan sang resi, angandika aris, winor manis arum.
- Putraningsun kang padha anangkil, ywa na walangatos, den narima marang ing papasthen, ing samengko ki Pajang dipati, ingsun wus ngideni, ing jumenengipun.
- Sultan mengku ing Pajang nagari, sudibya kinaot, binanthara tan ana samine, babundhele ing satanah Jawi, kalipahing Widdhi, saru ajuluk.
- Sultan Prawu Awijaya lewih, karsane Hyang Manon, neksenana pra sutengsun kabeh, atus paksi sakehing bupati, mangayubayani, dhawuhing sang wiku.
- Nulya mundhut dhahar wus umijil, saking jro kedhaton, tinata ing pandhapa madyane, Sunan Prapen sultan Pajang tuwin, kang para bupati, wus bujanan kembul.
- Sang pandhita angandika malih, dhuh pra siswaningong, sultan Pajang myang bupati kabeh, enggonira akekadang kaki, ywa salayeng budi, diatur arukun.
- Raharjeng tyas sukur ing Hyang Widdhi, karsane Hyang Manon, ana kang tinitah dadi gedhe, ana kang tinitah dadi cilik, papasthening Widdhi, basane asnapun.
- Datan luwih sun tetedheng Widdhi, anak putuningong, donya akir salameta kabih, kang sinabdan samya saur paksi, tutug dennya bukti, linorot mring wadu.
- Sunan Giri tinarbukan Widdhi, waspadeng pangawroh, datan samar lalakon in tembe, ingkang tansah pinancer ing liring, Ki Ageng Mantawis, cahyannya umancur.
- Angandika Jeng Susunan Giri, mring jeng sultan alon, jebeng Pajang lah ta sapa kae, baturmu kang mangan angereni, sapa araneki, kangjeng sultan matur.
- Rencang amba patinggi Mantawis, nami karan enggon, angreh siti sadhomaskaryane, sang pandhita angandika malih, dhawuhana kaki, linggih jajar patut.
- Lawan para siswengsun bupati, sandika kang kinon, Kyai Ageng Mantaram wus Jejer, heh sanggyaning siswengsun bupati, wruhanamu kaki, tutunne si kulup.
- Kin Mantaram besuk wus pinasthi, angreh sakehe wong, ing satanah Jawa iki kabeh, nadyan Giri kene tempe ugi, ngidhep ing Mantawis, kyageng lajeng ngujung.
- Konjen siti nenedha Hyang Widdhi, widadaning dhawoh, saha matur mring Sunan Parapen, sakalngkung sru nuwun kapundhi, lulusing sabda ji, tetepe kang wahyu.
- Duh pukulun patikbra ngaturi, dhuwung wus mirantos, amung dadya pratandha yektine, sungkem amaba timbalan sang yogi, sunan ngandika ris, sun tarima kulup.
- Nangin ingsun paringaken bali, apan kacariyos, samya resep pra dipati kabeh, aningali Ki Ageng Mantawis, raja pandhita di, gya mucung dhadawuh.
5
PUCUNG
- Lah ta kulup para bupati sadarum, ingsun iyasakna, talaga kang luwih adi, tur sandika pra wadya nulya tumandang.
- Dhudhuk-dhudhuk tan pantara nuli rampung, dados kang talaga, luwih adi towa wening, gilar-gilar lir pendah kaca brenggala.
- Wusing katur sinung ran Talagapatut, jeng sultan kalawan sagunging para bupati, wus linilan mring prajane sowang-sowang.
- Tan cinatur nagri Pajang risakipun, pindhah ing Mantaram, ingkang jumeneng narpati, putranira nenggih Ki Ageng Mantaram.
- Risam Sutawijaya jujulukipun, kanjeng Panembahan, Senapati ing Mantawis, lulus wirya gemah arja prajanira.
- Panembahan Senapati ing Mantarum, ngyektekken wirayat, dhawuhe Susunan Giri, ing nalika sowannya jeng sultan pajang.
- Panembahan Senapati nulya ngutus, abdi kinen sowan, maring Giri kanthi tulis, prapteng Giri sang wiku lagya sineba.
- Serat katur tamating pamaosipun, mesem angandika, heh caraka ing Mantawis, pakenira matura Ki Senapatya.
- Lamun ayun nyatakken wirayatingsung, gustimu turana, nglurung maring bang-wetan nuli, wus pinasthi karsane Allah Tangala.
- Lamun ratu Mantaram ing tembenipun, ngrata tanah Jawa, sanadyan ing Giri iki, uga teluk marang in nagri Mantaram.
- lokilmakpun tan kena owah sarambut, jamane walikan, kawula dumadya gusti, ingkang gusti sayekti dadi kawula.
- Pratandhane wus katon Pajang Mantarum, iku dadya cihna utusan wus nyuwun pamit, mantuk marang Mantaram agegancangan.
- Wus sumiwi ing ngabyantara sang prabu, wus katur sadaya, welnga Jeng Sunan Giri, tan pantara lami sri nata Mantaram.
- Bidhal nglurug mring bang-wetan kang jinujug, ing nagari Japan, sagunging para bupati, ing bang-wetan wus kumpul aneng ing Japan.
- Kacariyos ing Giri sang maha wiku, wus miyarsa warta, lamun sang prabu Mantawis, ngepung Japan para bupati bang-wetan.
- Pacak baris tutulung paguting pupuh, Jeng Sunan ing Arga utusan akanthi tulis, tyang sadasa gegancangan marang Japan.
- Praptanipun ing Japan nulya kinampul, wong agung Mantaram, myang bang-wetan pra bupati, wusing pepak duta Giri aturira.
- Dhuh wong agung Mantaram saha wong agun, bang-wetan sadaya, lambah kawula tinuding, ing Jeng Sunan Giri akanthi nawala.
- Ulun waos pribadi mring terangipun, sami kapyarsakna, suraose kanang tulis, dateng Giri manengah maos nawala.
- Layangingsun Jeng Sunan Giri dhumawuh, marang putraningwang, Senapati ing Mantawis, lan mring putraningsun Pangran Surabaya.
- Liring layang (ng)gonira ayung prang pupuh. rebut panjenengan, ingsung pan ora nglilani, krana bakal keh pepati tan prayoga.
- Tembe lamun ana karsane Hyang Agung, pamiyaking Sukma. andhap luhur wus pinasthi, pan tinemu ing samengko durung mangsa.
- Balik padha nganggoa budi rahayu, lestari kekadang, sun asung babasan kaki, wadhah lawan isi endi piniliya.
- Sung ideni salah siji pamilihmu, isi apa wadhah, sawusira samya milih, prajanjya setnya susetyaning driya.
- Dun asukur takdiring Hyang Kang Maha Gung, singa piniliya, iku wus tan kena gingsir, pan tinemu ing wuri kaananira.
6
PANGKUR
- Yen uwis pamilihira, umantuka marang nagrinireki, ingsun sung raharjeng laku, marang ing sira padha, wus atiti kang serat nulya tinutub, Senapati angandika, lah yayi Surawesthi.
- Kadiparan karsanira, andikane panembahan ing Giri, mung yayi kalawan ingsun, kang tumraping nawala, kinen milih wadhah lawan isinipun, pundi to ingkang kinarsan, yayi miliya kariyin.
- Ulun narima tampikan, duk miyarsa Pangeran Surawesthi, ing tyas samana pakewuh, wusana angandika, kakang Senapati Ngalaga Mantarum, kencenge malah kawula, ulun milih kanang isi.
- Kakang kabageyan wadhah, Senapati Ngalaga ngandika ris, yayi kula wadhahipun, ingiih sampun narimah, duten Giri atas pamiyarsanipun, gya pamit mring panembahan, miwah mring para adipati.
- Panembahan Senapatya, sampun kundur maring nagri Mantawis, wong agung bang-wetan sampun, umantuk sowang-sowang, tan cinatur duteng Giri lampahipun, prapteng ngarsa atur sembah, matur solahnya tinuding.
- Dhuh gusti kawuninganan, putra tuwan Pangeran Surabanggi, kinen amilih rumuhun, mring Kangjeng Senapatya, Surawesthi kang pinilih isinipun, wadhahipun Panembahan, narimah atampi isi.
- Mesem Jeng Sunan ing Arga, wruhanira kodrat tan kena gingsir, basa wadhah nagri iku, isine apan janma, tembe nagri bang wetan kareng Mantarum,isi yen tan manut marang, ingkang adarbe nagari.
- Sayekti tan kena ngambah, yen ambadal sayekti tekeng pati, dadi kudu amiturut, marang kang duwe wadhah, enengena ing Giri ganya winuwus, nenggih praja-di Mantaram, Penembahan Senapati.
- Dennira jumeneng nata, laminira pan namun tigang warsi, lajeng puput yuswanipun, ginantyan ingkang putra, Pangran Adipati Anom ing Mantarum, jujuluk Jeng Susuhunan, Diningrat Anyakrawati.
- Amung kalih welas warsa, laminira jumeneng narapati, jeng susunan nulya surut, ginantyan narpatmaja, Pangran Adipati Anom ing Mantarum, jujuluk Kanjeng Susunan, Sultan Agung ing Mantawis.
- Prabu Anyakrakusuma, duk punika Pangeran Surawesthi, anyedahi pra tumenggun, mancanagri bang wetan, wusing pepak neng Surabaya sadarum, ngrembag arsa manut ing prang, ngrabaseng nagri Mantawis.
- Subiyantu abiprawa, pra bupati tan ana nhulani, enjing gya budhal gumuruh, sagunging balakuswa, kampir ngujung astana Giri Kedhatun, undure sangking astana, sowan ing Jeng Sunan Giri.
- Wus sepuh Jeng Sunan Arga, prapteng ngarsa jeng sunan ngendika ris, dhuh babo atmajaningsun, paran kang dadya karsa, dene padha tumeka ing ngarsaningsun, apa na karya kang gatya, Jeng Pangeran Surawesthi.
- Myang Dipati Singasekar, matur nembah mring Kangjeng Sunan Giri, apunten dalem sang wiku, amba myang para kadang wus sarembag arsa ngrabaseng Mantarum, nyuwun idi sang pandhita, miwah pangestu basuki.
- Jeng sunan aris ngandika, ing samengko pan durung mansa kaki, para bupati umatur, kang ambrih legaweng tyas ngidenana sang wiku paring pangestu, jeng sunan aris ngandika, mokal bedhaha Mentawis.
- Ing samengko wong bang wetan, malah padha ngnsia kang prayogi, tan wurung binoyong besuk, marang nagri Mantaram, Pangran Surawesthi tan kendhak tyasipun, myang sagunging para dipatya, wusing ngujung ing sang resi.
- Ngandika sang wiku raja, yen mangkono padha karsanireki den ngati-ati kulup, ingsun pasrah Hyang Suksma, legi pait ing tembe pasthi katemu, sanggyaning para dipatya, wusing ngujung sang aresi.
- Bidhal saha wadyakuswa, tan cinatur solahireng ngajurit, wasanira kaplayu, ungguling Ngesiganda, wong agunge Mantaram tan ana segu, para bupati bang wetan, palasaran undurneki.
- Ana kang tumekeng pejah, ana kanin ana kang nungkul aris, ing Mantaram saya mashur, kadibyane sang nata, kasektene para punggawa nung-anung, winongwong karatonira, kinasiyann ing Hyang Widdhi.
- Gemah ripah tur raharja, tata tentrem sagunge wadya alit, lumintu ganjaran prabu, sagunge pra dipatya, tyas raharja datan ana kang sakuthu, ajrih asih mring narendra, samya tuhu lair batin.
- Nahan raharjaning praja, yen ginunggung sawengi datan uwis, ing mangkya piruweng kidung, Narendra ing Mantaram, Sultan Agung Sri Anyakrakusumeku, lagya miyos siniwaka, pepak ingkang samya nangkil.
- Wadyabala myang santana, Panembahan Purbaya munggeng ngarsi, tan pegat tinantun-tantun, jeng sultan ris ngandika, inggih uwa Purbaya pawartosipun, Pengeran ing Surabaya, ing mangke pun sampun lalis.
- Kang kantun mung anakira, Ki Mas Pekik pambajenge kang siwi, uwa punika kersengsun, timbali mring Mantaram, ingsun arsa uninga ing warninipun, panembahan atutrira, punika langkung utami.
- Ulun umiring sakarsa, sri narendra pangandikannya aris, Alap-alap ingsun ututs, marang ing Surabaya, timbalan Pangran Pekik Surengkewuh, telas ingkang pangandika, jengkar anggambuh tinangkil.
7
GAMBUH
- Wus lepas lampahipun, alap-alap prapteng Surengkewuh, laju maring Ngrarempah dhukuhireki, Pangran Pekik gupuh-gupuh, amethuk carakeng katong.
- Wus ingancaran lungguh, Pangran Pekik awacana arum, paman ulun atur pambagya basuki, Alap-alap matur nuwun, (n)dhawuhken timbalan katong.
- Jeng Pangran sowan ulun, pan ingutus rakanta sang prabu. Gusti Kangjeng Sultan Agung ing Mantawis, maringaken kang pangestu, mring andika sakaloron.
- Jeng pangran matur nuwun, sasampng maringken pangestu, dhawuh nata paduka dipun timbali, sagarwa putra myang wadu, ulun ingkang kinen (m)boyong.
- Jeng Pangran aturipun, adhuh paman kamayangan tuhu, dejeng sultan karsa nyaruwe wong pekir, ina papa aneng dhukuh, datan supena sajingklong.
- Tan suwala regengsung, kadyangganing sarah aneng laut, ing sakarsa jeng sultan ulun umiring, tan nedya sawaleng kayun, lumuntur dhawuhin katong.
- Ki Tumenggung duk ngrungu, ing ature manis amlas ayun, agresing tyas gya umatur ing sang Pekik, bilih marenken sang bagus, benjing-enjing lajeng bodhol.
- Jeng pangran wacana rum, sakalangkung prayogi man menggung, ulun lajeng tata-tata sapuniki, paman sakanca sadarum, prayogi rereh neng pondhok.
- Jeng pangran gya dhadawuh, marang garwa sakulawargeku, kinen samya pradadosan sadayeki, yun sumiweng mring Mantarum, ribut samya dandos-dandos.
- Ki Alap-alap gupun, nuding wadu nimbali tumenggung, Surabaya Ki Sapanjang kang wawangi, tan dangu anulya rawuh, Ki Sapanjang dhawuh katong.
- Jeng pangran sowanipun. mring mantaram bidhal sesuk-esuk, jengandika sawadya kinen umiring, sarta rumekso ing pungkur, kacekape kulo borong.
- Ki Sapanjang agupuh, paparentah mring sakehe wadu, abusekan sakeh wadya Surawesthi, wus mirantos sadayeku, enjinge anulya bodhol.
- Lon-lonan lampahipun, ing lamine lampah tan winuwuh, prapteng dhusun Butuh arereh saratri, kangjeng pangran dalu ngujung, marang ing astana Butoh.
- (n)Dedagan amanengkung, palaling Hyang wanci lingsir dalu, Pangran Pekik miyarsa swara dumeling, uraing swara sung tuduh, lah Ki Pekik karseng Manon.
- Wruhanta sira besuk, darbe putu jalu tur binagus, amandhireng nata gung ing tanah Jawi, ngreh wadya bacingah agung, nangin angalih kadhaton.
- Mring tanah Pajang iku, sakulone kutha prenahipun, aran dhukuh Wanakarta tembe dadi, praja Kartasura mashur, dene jujuluking katon.
- Jeng Susuhunan Mangku,-rat Senapati ing Ngalageku, Ngabdurahman Sayiding Panatgami, sepping swara kagyat wungu, ing wanci awaling Suboh.
- Miyose wus pingguh, lawan juru kunci tengga pintu. Pangran Pekik wawartos mring jurukunci, denyantuk wansit ing dalu, ki jurukunci anjongblong.
- Sinembah*) saha matur. sakalangkung bingahe tyas ulun, sukur-sukur alahamdulillahi rabil, Hyang Surya wus mungub-mungub, jeng pangeran lajeng bodhol.
- Datan kawarneng ngenu, wus angancik ing kitha Mantarum, ki tumenggung Alap-alap ngrumiyini, atur uninga sang prabu, sigeg gantya winiraos.
- Sang prabu ing Mantarum, ri tiningkil munggeng siti luhur, Panembahan Purubaya wus sumiwi, myang wadya bala supenuh, munggeng ngabyantara katon.
- Datan antara dangu, ki tumenggung Lap-alap mangayun, nembah matur ulun kinen animbali, Pangran Pekik Surengkewuh, mangkya wus sumiweng katong.
- Sagarwa putranipun, Ki Sapanjang sawadya tut pungkur, suka ing tyas sang prabu ngandika aris, lah uwa Purubayeku, kadipundi kang linakon.
- Mangke sadhatengipun, dhimas Pekik napa bekti ingsun, utawine piyangbake ingkang bekti, Purubaya nembah matur, kinanthet lawan suraos.
*) Prayoganipun anyembah.
8
KINANTHI
- Sangking ing pamanah ulun, pangeran ing Surawesthi, ing kang layak ngabektiya, ing pada dalem sang aji, kawon luhur kang darajat, panjenengan dalem aji.
- Mandhireng prajeng Mantarum, ing rat Jawi mung satunggil, kalihdene tinimbalan,d atan sawala ing kapti, sampun kalampahan sowan, ing ngabyantara narpati.
- Asrah jiwa raganipun, kangjeng sultan duk miyarsi, aturipun ingkang uwa, kalangung trusha ing galih, nahan Pangran Surabaya, sagarwa sampun sumiwi.
- Pepe kidul wringin-kurung, sasolahe amlasasih, duk uninga sri narendra, dhawuh kinen animbali, anggandhek tundhuk pangeran, ingirit minggah sitinggil.
- Andhadhap amundhuk-mundhuk, cingak kang samya ningali, miyat warnanya pangeran, mirit*) kangjeng sri bupati, kantun senenge kang cahya, kantun semu kantun sigit.
- (n)Dungkap prapteng ngarsa prabu, caket dennira sumiwi, tumungkul konjem pratala, ri wusira mangenjali, wangkinan sineleh kanan, gya mangraub pada aji.
- Saha matur arawat luh, pegat-pegat winor tis-tis. dhuh gusti kalengkaning rat. musthikaning tanah Jawi, patut pinundhi sinembah, jumeneng kalipah Widdhi.
- Ambeg pinandhita tuhu, santa budi mirah asih, mardikeng rat tyas kumala. ngecani manahing dasih, mrih arja ayu tan pegat, kasudarman winor manis.
- Santana wadya lit agung, tan ana kataman bengis, winor ing sakarsanira, kinajrihan lair batin, pra wadya ing Ngeksiganda winengku pramarta ji.
- Kasujanan ambeg sadu, linangkung kasusreng bumi, sumbageng rat pinasthika, waskitha ngreh ing patitis, kangos ing ganda angambaar, kinasihan ing Hyang Widdhi.
- Saudibya prawireng kewuh, kinajrihan kanan-kering, ngagem agama minulya, sasat jengandika Nabi Muhakammadin angajawa, ngrenggani nagri Mantawis.
- Dhuh jeng gusti sang aprabu, sowanipun ingkang abdi, angaturken pejah gesang, awit rumaos geng sisip, katungkul ing kawiryawan, labet mudha punggung yekti.
- Dama kalimput tan emut, ing kanugrahaning narpati tumerah jiwangga mulya, kaecan nadhah myang guling, saanak rayat myang warga, tan lyuan barkahing narpati.
- Lumintu salaminipun tangeh manawi kang abdi, saged ngaturi minangka, bebekti ingkang martasih o gusti satuhu mudha ceplik tangeh wruh ing becik.
- Manawi kangjeng pukulun, tan paring aksameng dasih, yekti temah anggung papa, druwaka samineki, ing mangke amba sumangga, sakarsa jeng sri bupati.
- Mangkana kangjeng sinuhun, ngandika sajroning galih, wong iki bugas prasaja, ing wicara tatas titis, teteg tyas sura legawa pantes tan sinungan lamis.
- Teka resep atiningsung, dadya condhonging tyasmami, pantes rewanga wibawa. (n)darahken sri tanah Jawi, madhahi kanang nurbuwat, wasana ngandika aris.
- Wis lungguha ariningsun, iya apa kang pinikir, dhuh yayimas Surabaya, marma sira sun timbali, sumiwi ing ngarsaningwang, wus pasthi karsaning Widdhi.
- Sosotyadi apan kudu, tumrap ingembanan rukmi, umpama ingsun pancuran, sira talaga nadhai, yayi kang minangka wadhah, ingsun kang minangka isi.
- Pasemon kang ingsun wuwus, tegese uwus ginaris, yen sira bakal tan pisah, melu nurunake benjing, para ratu tanah Jawa, yayi ingkang urun estri.
- Manira kang urun kakung, ing samengko karsa mami, sira wisma na Mantaram, ana saetaning puri, sisihan lan kadipatyan, mungguh nagri Surawesthi.
- Ingsun paringake wangsul, marang pakenira yayi, wenang anguwasanana, kadi ingkang uwis-uwis, si Sapanjang mung rumeksa, tata tentreming nagari.
- Sira ana ing Mantarum, aywa taha-taha yayi, ing pangangep dipun padha, ya Mataram Surawesthi, Pangran Pekik lejer ing tyas, trusaning supenaki.
- Gya sujud nembah umatur, dhuh pukulun sang dewaji, pun petik atur sandika, mundhi timbalan narpati, kadyan kabanjiran kelang, kagunturan madu gendhis.
*) prayoganipun mirib=memper
9
DHANDHANGGULA
- Nulya jengkar kangjeng sri bupati, abibarang kang samya sumewa, pangran sagarwa-putrane, santana wadyanipun, wus pinarnah pakuwonireki, karan ing Surabayan, jeng pangran lestantun, mukti wibaweng Mataram, datan ana sinangsaya ing panggalih, wus lami antaranya.
- Sang aprabu lestantun gunging sih, Pangran Pekik nulya tinariman, rayi dalem sang pamase, tunggil sayayah ibu, Ratu Pandhansari wawangi, ageng ingkang bawahan, nahan tacinatur, dennira apalakrama, atut runtut sih siniyan siyang ratri, lir mimi lan mintuna.
- Wusing antuk kawan dasa ari, Kangjeng Sultan Agung Ngesiganda, lenggah aneng dalem gedhe, ngandika sang aprabu, heh ta lara menyanga aglis, marang ing Surabayan, ketemu riningsum, kalamung sambadeng karsa, rabinira dhiajeng ingsun timbali, waraheng ingsun gerah.
- Nulya mentar utusan narpati, sampun prapteng ing Kusrabayan, jeng pangeran sagarwane, mijil sing dalem gupuh, samya lengah panginrat jawi, parekan matur nembah, amba pan ingutus, raka dalem sri narendra, ingkang garwa kangjeng ratu dentimbali, sarenga lapahamba.
- Kangjeng sunan lagya gerah mangkin, ingkang weling raka dalem nata, manawa aweh lakine, malebu ing kedhatun, atinjoa ing gerah mami, yen lakine tan kuka, poma ywa lumaku, adipati Surapringga, tebah-jaja sumangga ing asta kalih, tan kenging lengganaa.
- Dhuh jiwaku umareka aglis, sampun kerit prapteng ngarsa sultan manembah ngraub padane Ratu Pandhan umatur, kakang prabu dene wigati, nimbali aripara, kalangkung kumepyur manahulun tarataban, sru gumeter enar-enir senik-senik, kagmas gerah punapa.
- Kangjeng sultan angandika aris, dhuh riningsun luwih sangking lara, ana ing ati enggone, sakeh usada wangsul, yen sun rasa saya ngranuhi, dene ana pandhita, ing Giri dumunung, durung gelem nungkul mring wang, iya iku kang dadi laraning ati, tambane durung ana.
- Liya Giri wong satanah jawi, nora ana barenjul merengkeng, padha ngidhep mring sun kabeh, amung ing Giri iku, ingkang durung ingsun putusi, amungkul kalawang prang, wit wecaning dangu, kang bisa ambengkas karya, mung lakimu jalarane menang asli, luhur trah Ngampeldenta.
- Lah wis yayi dak lilani mulih, den abisa matrapaken karya, marang lakinira mangke, selak den ayun-ayun, Ratu Pandhan mesem trunya ris, dhawuh dalem kakangmas, sandika tur ulun, nulya lengser sangkin ngarsa, dhenirekken sagunging parekan cethi, lampahnya wirandhungan.
- Pangran Pekik nganti neng pandhapi, sarawuhe sang ratu pinapak, bhinekta mring dalem age, jeng ratu ngraub suku, snag pangeran (ng)gerjiteng galing, lah yayai ana paran, teka rada suntrut, paran gerahing sang nata, ratu Pandhan tumungkul minggu tan angling, jeng pangran anggarjita.
- Baya nora gerah sri bupati, bokmanawa ana panggaliyan, dadya sekele pamase, jeng ratu gya sinambut, bhinekta mring ing jinem wangi, langening karasikan, apan tan winuwus, ing sawungunira nandra, Ratu Pandhan matur ing raka bibisik kang dadya karsa nata.
- Amedharken dhawuhe sang aji, Pangran Pekik madeg suraning tyas, ngelus-elus gumbalane, alon ngandikanipun lamun ingsun weruha dhingin karsane kangjeng sultan, mundhut rusakipun, ing Giri sunanne seba, baya uwus dak cangking ing nguni-uni, sebaku mring Mantaram.
- Pan ing Giri wus neng asta mami, yayi ingsun ingkang maluyakna, rakanta nahan rentenge, sewu wirang satuhu, yen tan bisa ngrabaseng Giri, isin anom baskara, neng donya tan arus, apa kang dak walesena, ing sih nata kajaba murdaku yayi kunjuk dadya timbangan.
- Payo yayi sowan marang puri, nyuwun pamit ing rakanta maluyakna, rakanta sultan, mangkat ing sadina kiye, sarimbit nulya laju, sowan maring sajroning, sang nata duk tumingal, pangran sowanipun, sarimbit lawan kang garwa, gya ingawe lenggah caket lan sang aji, makidhupun pangran.
- Kangjeng sultan angandika aris, yayi Surabaya kadiparan, kang dadya karepmu mangke, ing Giri durung nungkul. nora sarju nembah mring mami, ingsun borong adhimas, ing prakara iku, Pangeran Pekik matur nembah, dhuh pukulun amba sandika nglampahi, amundhi dhawuh nata.
- Nadyan minta sraya Sunan Giri, andhatengken para raja sastra, kebut sawadya balane, tan ajrih manahulun, datan nedya nguciren jurit, kalamun tan kalakyan, Giri bedhaipun, suka matiya palagan, nuwun gusti ingkang abdi nuwun pamit, bidhal ing sapunika.
- Boten langkung ingkang amba pundhi, pangestu sang nata binathara, kalampahana karsane, namung rayinta prabu, ambatilar aneng Mantawis, reh ayun mangun aprang, ing tyas langkung gidhuh, keron-keron ing satemah, tempuh ing prang enget rayi dalem gusti, milalu wande aprang.
- Sri narendra mesem ngandika ris, karsaningsun yayi garwanira, para gawaa ing mangke, apan ta sedyaningsun, rabinira sadulur mami, pejah gesang hya pisah, lawan lakunipun, wus wiyahe wong andong prang, rebut pati manawa kasoran jurit, wadone binoyongan.
- Pangran Pekik gumujeng turnya ris, rayi dalem gegerongan amba, tembe sarenga pecate, dhawuh dalem pukulun, tan langgana darmi nglampahi, sarimbit wus pamitan amangraub suku, kangjeng sultan anggandika, lah yayi poma sira hya gumingsir, sungkemu marang priya.
- Kangjeng sultan (n)dedonga ing Widhi, salamete myang ungguling yuda, sarimbit anulya lengser, sangking ing ngarsa prabu, pinaringan sangu mawarni, dunya arta busana, sampet sadayeku, wus prapta ing Surabayan, lajeng ngrakit brokoh tundhan tandhu joli, myang gagamaning ngaprang.
- Sawusira rampunging pangrakit, nulya budhal sangking ing Mantaram, brokoh neng ngajeng lampahe, datan kawarneng ngemu, lampahira sampun dumugi, ing nagri Surabaya. Ki Sapanjung methuk, wusing lerem sawatara, kangjeng pangran pinarak aneng pandhapi, andher para punggawa.
- Pangran Pekik ngandika mring dasih, heh sakehe bocah Surabaya, padha piyarsakna kabeh, dhawuh dalem sang prabu. mula ingsun linilan mulih, marang ing Surabaya, lawan garwaningsun, ingutus kinen magut prang, angadoni bandawala rebut pati, mangrurah satru tama.
10
MEGATRUH
Para wadya manembah saha umatur, dhawuh paduka sang Pekik, mangayubagya sadarum, muji nungkulira aris, ywa nganti aprang rerempon.
- Bilih Susuhunan Giri tan sareju, nungkul karananing aris, tan kena kinarya ayu, sumiweng aji, kekah denya karsa mirong.
- Ingkang abdi kewala pan sampun rampung, ngrabaseng karaton Giri, amboyong susunannipun, bilih tan saget mungkasi, suka lebur aprang pupoh.
- Nangin ulun mireng pawartos satuhu, ing mangkya Jeng Sunan Giri, kendho kawalenanipun, saprapat yun animbangi kalipah Mantaram Katong.
- Darbe murid nagri Cini aslenipun, kabar maksih trah narpati, ing mangkya pinundhut sunu, sampun sinunggah kakasih, Endrasena tuhu katong.
- Teguh timbul wanter wegig ing prang pupuh, kalih atus wadyaneki, kang ginala aprang pupuh, punika ingkang ngencengi pinrih (m)balela ing katong.
- Inggih ta lah kang binujuk teka purun, istijrate eblis kapir, ngalimputi tyas rahayu, ngandel kumandel mring eblis, setan ngajak arerempon.
- Nadyan (n)dhatengena malih rajeng kluwung, pra abdi datan gumingsir, Pangran Pekik ngandika rum, kabeh aturira sami, banget ing panrimaningong.
- Karuhane lamun ingsun wus pinangguh, pribadi lan anak Giri, wurung sidaning prang pupuh, sawuse ingsun pinanggih, apa anane ing kono.
- Balik padha sadhiyaa ing prang pupuh, kerigen sawadya mami, manawa dadi prang pupuh, gustimu sedya (n)jenengi, jurite wong Surengkewoh.
- Pangran Pekik wus kundur mring dalem agung, bibar kang samya anangkil, bakda Ngisa wancinipun, jeng pangeran arsa nyilip, para wadya tan ana wroh.
- Laju maring Giri lumebeng kadhatun, wau ta Susunan Giri, lenggah ingadep pra wadu, Endrasena tansa ngarsi, jeng sunan ngandika alon.
- Heh ta kulup kabare sultan Mantarum, utusan mring jeneng mami, pinrih nungkul Sultan Agung, yen bangga ginepuh jurit, ngrusak ing Giri Kadhaton.
- Kang denutus rama Pangran Surengkewuh, nanging tikel tuwa mami, amung bapak-bapak awu, garwa ratu Pandhansari, melu nangulang pakewoh.
- Kaya priye kulup kang dadi kencengmu, ing menko ingsun mung darmi, miturut kakencenganmu, nungkul apik nora apik, sira kang nyangga bot-repot.
- Endrasena duk tampi timbalan wiku, karma ro kadya sinebit. netra ro andik kumukus, kamejot padoning lathi, matur mring sang wiku gupoh.
- Dhuh jeng rama ingkang minangka satuhu, pupundhen ing tanah Jawi, Waliyoloh cucu Rasul, kang wus linilan Hyang Widdhi, sadhengah kinarsan klakon.
- Sultan Agung baya ingkan dereng ngrungu, kalamun karaton Giri, kanggonan prajurit punjul, wudhu reng Cina nagari, ngajawa andong prang pupoh.
- Teka (n)dadak kongkon bocah isih kuncung, bojone ginawa jurit, mejanani Sultan Agung, bok iya teka pribadi, ing kono tandhing lan ingong.
- Sampun sampun kangjeng rama karsa nungkul, pantes sultan ing Mantawis, tur bulu bekti panungkul, sowan pribadi mring Giri, kendel dennira miraos.
- Pangran Pekik uluk salam praptanipun, sang resi kagyat mangsuli, ngalaikum wasalam, gupuh methuk gya khinanthi, wus lenggah satata karo.
- Sunan Giri nambrama sarawuhipun, jeng rama Pangeran Peki, punapa sami rahayu, jeng pangran wacana manis, salamet sapraptaningong.
- Sakalangkung dennira asuhun-suhun, sugata lumadyen ngarsi, sumangga sawontenipun, sumapala atur bekti, gampil anak tan pakewoh.
- Dhuh jeng rama dene rawuh dalu-dalu, sawiji tan na umiring, kagyat ing tyas sakalangkung, punapi de awatgati, mocung mring Giri Kadhaton.
11
PUCUNG
- Endrasena myang sagunging para wadu, kang ana ing ngarsa, andheku dennira linggih, samya minggu tan ana wani micara.
- Sang pangeran mingser ngajengken sang wiku, tan ana katingal, pinendir Susunan Giri, nir wikara nir baya teteg ing nala
- Datan an tinaha ing galihipun, pangran Surabaya, yen sinawang (ng)gigirisi, wingwrining tyas kadya anon singa krura.
- Solah gansa ulat manis tembungnya rum, heh heh Sunan Arga, pinarsakna*) wuwusmami, Sultan Agung iku ratuning rat Jawa.
- Murdaningrat ing jagat pramuditeku, ambeg parikrama, sadu sudibya sinekti, putus ing reh sampeka sura marata.
- Pambesmining kang samya tan arsa nungkul, babo praptaning wang, ing saestune tinuding, kangjeng sltan kang pinudya jayaningrat.
- Gustiningsung jeng Susunan Sultan Agung, heh Sunan wruhanta, apa karepmu kang pasthi, aprakara kang dadi karya manira.
- Lamun sira satuhu nedya rahayu, teteping karajan, tulus wibawa neng Giri, anembaha ing Jeng Sultan Ngeksiganda.
- Lan gawanen garwa putra sawadyamu, miwah ngaturena donyanira peni-peni, lan sagunge sosotya retna kumala.
- Bareng lawan sebaku marang Mantarum, yen sira ngestokna, ing pituduh ingsun pasti, tutug tetep mulat baskara sasangka.
- Yen tan anut marang ing pituduhingsun, apa kang kok arsa, tanpa sesa prapteng lalis, nagri Giri sirna dadi karang jingga.
- Gustiningsun Anjayengbumi satuhu, marta parikrama, ing jagad wiryawan iki, wicaksana santosa ngagem agama.
- Ing sakehe kasukanira puniku, wiryamu neng dunya, sami lan gebyaring thathit, lah emanen aja nganti kadrawasan.
- Lah matura prasaja ywa nganggo ewuh, rikuh akakadang, welasasih ywa kapikir, kencenging tyas iku kang dadya panutan.
- Sunan Giri (n)dengengek wacana arum, ya wlahualam, Allah ingkang ngudaneni, amba Tuwan sumendhe karsa Pangeran.
- Yata wau Jeng Pangeran Surengkewuh, rikala miyarsa, ngandikanya Sunan Giri, tandya medal pasilan ngarseng pandhita.
- Sakundure pengeran ing Surengkewuh, rembag dadining prang, samekta ing benjing-enjing, Endrasena jumeneng sumadilaga.
- Wus warata dhawuhe sang maha wiku, mring para sakabat, siswa katib kaum modim, para wadya sa-Giri wus amirantya.
- Enjingipun sang pangeran sampun rawuh, nagri Surabaya, pinanggih garwa myang dasih, winartanan tambu mangun yudabrata.
- Sunan Giri lumuh datan arsa nungkul, wadya Surabaya, neng alun-alun miranti, baris kepang jeng ratu nitih jempana.
- Angideri baris mubeng ngantya kemput, maringken ganjaran mring kang ayun mangsah jurit, arta miwah busana awarna-warna.
- Wus warading kang bendhe munya angungkung, panengran bidhalan, kang dadya cucuking jurit, wus lumaku kadya ilining narmada.
- Nulya joli tityanira jeng ratu, jeng pangran neng wuntat, nitih kuda datan tebih, ginarubyuk sakehing kang wadya kuswa.
- Tan petungan datan kawarna ing ngenu, prapteng Giri pura, kepung kepang pacak baris, sesaking tyas lir pendah ayun asamara.
*) prayoginipun piyarsakna
12
ASMARANDANA
- Sigeg kan wus pacak baris, para wadya Surabaya, angepung Giri Kadhaton, sanega kapraboning prang, gantya kang kawuwusa, wau ta Giri sang wiku, sampun ingaturan wikan.
- lamun Kangjeng Pangran Pekik, saha garwa ngepung kitha, anglir samodra balane, (m)blabar ngabeki papan, tiyang ing Ngargopura, jalu estri samya bingung, kadya gabah ingiteran.
- Jeng Sunan Giri tinangkil, siniweng kang wadyabala, (m)balabar aneng ngarsandher, samya sanega ing yuda, anganti kang timbalan, wonten putranya sang wiku, mijil sangking kang ampeyan.
- Sinung ran Dyang Jayengresmi, wotsekar matur ing rama, dhuh rama pupundheningong, paran temahaning karsa, langkung sandeyaning tyas, arsa ngayoni prang pupuh, mengsah sultan Ngeksiganda.
- Atur kawula rama ji, lepato ing ila-ila, kamipurunipun lare, mudha punggung tan wrin ganty, yen kapareng ing karsa, prayogi sami sumuyut, mring Sultan Agung Mantaram.
- Sampun ta asalah kardi, kula amiyarso warta, Ngesksiganda sang akatong, susileng tyas ambeg santa, tyas purna angumala, sayeksti kewala luhur, prabawa weninging driya.
- Rahayu parikrama di, boten eca yen mingengsah, mupung ing samangke dereng, kalajeng campuh ing yuda, prayogi tinututan, panginten amba pukulun, wande ngayuni ngayuda.
- Dene manawi tinampik, karsane caraka kedah, ngatingalken sudirane, pan dede sangking paduka, ingkang miwiti aprang, yekti sangking pyambakipun, datan awrat tinanggulang.
- Ambekuh Jeng Sunan Giri, tan keguh aturing putra, nulya mundur sang wira nom, samarga arawat waspa, pinupus ing wardaya, papasthenira Hyang Agung, takdir datan kena selak.
- Saundurira kang siwi, ngandika raja pandhita, Endrasena kaya priye, wong Surabaya wus prapat, ngepung ing Giri pura, Endrasena aturipun, wadya Giri wus siyaga.
- Ngantos timbalan rama ji, dhuh sutengsun Endrasena, apa kang pinikir maneh, balik nembanga tengara, budhalna wadyanira, nglebur baris Surengkewuh, sira mangka senapatya
- Tur sandika kang sinung ngling, manembah mangaras pada, dhuh guru panutaningong, nyuwun pangestu putranta, paduka denpracaya, undure wong Surengkewuh, wus ana ing astaningwang.
- Pineteg bunbunanneki, sinebul mawantya-wantya, jaya jaya andikane, mundur anembang tengara, busekan para wadya, gya budhal ingkan rumuhun, wadyane sang Endrasena.
- Kalih atus winatawis, samya asikep sanjata, nyothe seking (ng)gendhong towok, panganggene sarwa pethak, wus samya masuk Islam, sabilollah uninipun, ing wuri sang Endrasena.
- Sanjatanira pinundhi, pistul kalih sinangkelang, nganggar sabet Karaloke, neng kiwa tengen curiga, adire aneng wuntat, tinrapan bandera pinggul, tinulis asma Pangeran.
- Pujinira andremimil, nyebut asmaning Pangeran, sabilollah senggakane, nulya pra kaum ngulama, katib modin santana, myang wadya Giri sadarum, pangenggene sarwa pethak.
- Sayuk samya ambeg pati, wus samya ayun-ayunan, wadya Giri Surengkewuh, natap tengaraning yuda, bedhug bendhe myang trebang, suraking wadya gumuruh, kadya belahing prawata.
- Rame campuh ing ngajurit, tambuh mungsuh tambuh rowang, wong Giri ampuh yudane, mawantu-wantu nyanjata, wadya ing Surabaya, ing prang tan pati pakantuk, satemah barise rusak.
- Endrasena mobat-mabit, ngiwut kadya Raden Seta, mlantrah pisah lan wadyane, singa kang katranjang bubar, lumayu asasaran, kang celak-celak linampus, tan ana mangga puliya.
- Prajurit ing Surewesthi, tan bisa namakken gaman, pating bilulung solahe, rumangsa kawratan mengsah, wong Giri pamukira, lir andaka nandhang tatu, ambek pejah sadayanya.
- Dumadya kang mengsah giris, tan ana kawawa nyangga, wadya Giri pangamuke, prajurit ing Surabaya, kathah ingkang kabranan, tanapi tumekeng lampus, wadya Giri sru gambira.
- Kang pejah mung sawatawis, yata wadya Surabya, sadaya wus kraos cape, undurira alon-lonan, ywa nganti kawistara, wadya Giri sru mangesuk, lir ngrabaseng sinoming dyah
13
SINOM
- Dennira aprang sadina, kasoran wong Surewesthi, mundur tansah tinututan, apan ta saputing ratri, wong Giri kang nututi wus samya wangsul sadarum, wong Giri giyak-giyak, angklung ngenthir angeleter samya emprak.
- Endrasena saha wadya, miwah para wadya Giri, wus sowan ngarsanira sang, pandhitaraja ing Giri, manembah tur udani, lamun wadya Surengkewuh, wus mundur palasaran, tan ana kang mangga pulih, kathah pejah gustine datan karuwan.
- wau sang rajapandhita, langkung sukanireng galih, kalimput ing tyas angreda, ngraos karilan ing Widdhi, dennya ayun mengkoni, ing tanah Jawa sadarum sumengah ujubriya, kibir ing tyas uwus kengis, kapandhitan sirna gunging kamelikan.
- Wasana aris ngandika, sukur alkamdulillahi, heh ta kulup Endrasena, iki ngalamate dadi, angel wong mijet ranti, rekasa wong (n)jara timun, kuciwa tan kacandhak, Jeng Pangeran Surabanggi, kacekela miris tyase wong Mantaram.
- Enrasena matur latah, reh wau kasaput ratri, wadya dalem sampun sayah, saha rebat wektu Mahrib, ing dinten benjing-enjing, tamtu kabanda deningsun, mlajenga mring Mantaram, ulun datan nedya ajrih, sukur bage ing aprang tan mindho karya.
- Babarpisan ulun bekta, dadya datan wira-wiri, Pangran Pekik kangjeng Sultan, sumewa ngarsa sang yogi, sang wiku ngandika ris, iya sun dongakken kulup, yen isih jenengingwang, sira kaki yawa kuwatir, ing samengko ing Giri sun wehi aran.
- Iya nagri Sokaraja, pra wadu matur nekseni, ratri mengko kasukana, maulud dhikiran singir, (m)bungana wadya alit, ganjaren sapatesipun, kang padha mentas yuda, dimene tambah kuwaning, nanging kulup aywa atinggal waweka.
- Manawa ing benjang-enjang, mungsuhmu kawawa bali, Endrasena saha wadya, sareng matur ing sang resi, sadaya wus malencing, miris datan nedya wangsul, gustine tan kantenan, rowange kathah ngemasi, benjang katon sareng nungkule jeng sultan.
- Ing ratri samya bujana, wadya Giri suka ngenting, gantya wau kang winarna, ingkang kaplajeng ing jurit, Jeng pangran Surengwesthi, lawan garwanya jeng ratu, wus kumpul wadyanira, jeng pangran angles ing galih, sungkawengtyas miyat rusaking kang wadya.
- Ki Sapanjang lajering prang, umatur marang sang Pekik, gusti atur pejah gesang, abdi dalem Surengwesthi, satuhu (ng)gigirisi. Endrasena yudanipun, miwah prajurit Ngarga, naracak kandel ing jurit, ambeg pati ngamuk lir bantheng katawan.
- Abdidalem Surabaya, sadaya turipun sami, ngraos sampun boten bangkat, tan anedya pulih getih, ing tyas wus samya wingwrin, kanthi miris sakalangkung, jeng pangran duk miyarsa, ature panggawaneki, saya angles ing galih datan ngandika.
- Mangkana jeng Ratu Pandhan, miyat garwanya prihatin, sumpek ing tyas tan kawengan, minggu datan kena angling, jeng taru matur aris, ngrarepa mring garwanipun, dhuh guru lakiningwang, lamun makaten ngajurit, rusaking prang amba nyuwun lilah tuwan.
- Bilih kengin dinandosan, kula ingkang andandosi, kagyat Pangran Surabaya, mireng ature kang rayi, patanyanira aris, dhuh babo pupujaningsun, ratuning amrakatya, ratuning manis sabumi, kadiparan kang dadya ing karsanira.
- Wadyanira wus keh pejah, kang kari wus padha wingwrin, jeng ratu manis turira, sok ugi kangmas nglinani. manawi ta manawi, saged mulihaken purun, mangkana duk miyarsa, jeng ratu rinangkul aglis, tuhu yayi jajimating Surabaya.
- Lah apa sakarsanira, ingsun tan sawaleng kapti, ing samengko muhun darma, magondhal ing sira yayi, sakarsa-karsa dadi, wus pasrah jiwa ragengsun, ing dalu tan winarna, kunen kawuwusa enjing, Ratu Pandhan pinarak lawan kang garwa.
- Aneng tarub sasangunan, andher wadya Surengwesthi, jeng ratu arum ngandika, heh sakehe wadya mami, (ng)geningsun mangun jurit, ingutus jeng ratu prabu, singangon busanarta, reyal wolung ewu lewih, busana keh endah-endah warna-warna.
- Iku sun ganjarken sira, pandumen ingkan waradin, pra wadya ing Surabaya, sadaya wus samya tampi, arta busana adi, sumaringah netyanipun, bombong tyasnya sadaya, jeng ratu ngandika malih, wadyaningsun kabeh kang tampa ganjaran.
- Wus katongton antepira, tuhu ring gusti kaesthi, melu lalana andong prang, sedya sadu ing reh ririh, saparan datan keri, papa rekasa ing laku, tan ana maweh marta, lantarane ing kamuktin, dak walesa satus mene durung mandra.
- Yayah mamriha wiryawan, pamalesku mung papeki, paran minangka mulyakna, tan ngupakara mring abdi, gung aweh kawlasasih, asor timen jiwaningsun, bocah ing Surabaya, kulina wibawa nagri, gung ginawa ing papa kasangsara.
- (m)Barekngkut kadya baberah, nglabuhi Gusti kaswasih, kasurang pan kasangsaya, ragengsun paran pinanggih, (ng)gagawa mring tan becik, durmala bae ragengsun, bagya wirya ing praja, seneng mulat anak rabi, teka (n)dadak dakajak panggawa papa.
- Satemah amangih susah, angadoni jaeng jurit, pira papati tan ketang, sangking dreng kadereng ing sih, yun males maring gusti, tan tiwas sangking sireku, ingsun lan kakangemas, iku dununge kang sisip, pira bara muwuhi ing kawiryawan.
- Mungguh ing panyaurira, wus kalakon tur ngelebi, ingsun ingkang kapotangan, kacihna nalika jurit, campuh lan santri brai, akanthi prajurit punjul, cina samya mualap, parabawane angungkuli, parabaku*) prajurit ing Surabaya.
- Kena prabawa arebah, rumaras tipis kang ati, tan luput saka ing sira, manawa wus karseng Widdhi, ing mengko Surengwesthi, ginawa beda lan dangu, nguni ing sa-bangwetan, pangaubaning prajurit, manggaleng prang prajurit ing Surabaya.
- Tyas ambeg satya-susatya, tan angeman lara pati, wanter tatag ing ngayuda, teguh datan pilih tandhing, babantheng tanah Jawi, mundur aran sukanipun, iku dhek jaman kuna, sarehning waktu saiki, akeh mungkur lalabuhan kuna-kuna.
*) Prayoginipun prabaweku
14
PANGKUR
- Lah sagung pra wadyaningwang, dadi luwih becik lalakon iki, tur tan sumelang yen lampus, kataman ing gagaman, nadyan kkucem nanging isih mamah-mumuh, nora keguh ing rarasan, waton (n)derbala lestari.
- Payo lah padha bubaran, ingkang agung apuranira sami, marma mengko dadayeku, padha nuli muliya, mring wismamu dene ta ganjaranipun, gawenen sangu neng marga, ingokna mring anak-rabi.
- Ingsun mulih mring Mantaram, manjuk marang kakang prabu Mantawis, ngaturken pati-uripku, lan kangmas adipatya, tiwas ing prang mungsuh wiku tuwa pikun, biniyanton wong mualap, Cina neneka ngajawi.
- Gagamane mung salumrah, santri meri tarebange tinitir, teka weh uwasing kalbu, angedirken kauran, temah ura datan tumama tumangguh, akeh wutahing ludira, nandhan brana tekeng lalis.
- Kang kari tyase garowah, lir kinebat kawanenira enting, kehkehe ingsung kang luput, anandang kawirangan, lara-pati ingsung lan kangmas tumangguh, aywa melu-melu padha, lah andung basuki.
- Kunen jeng ratu lingira, para mantri umatur sadayeki, pansarya dres wetuning luh, dhuh gusti pundheningwang, sampun age paduka nemahi kondur, tontonen wadya paduka, bektine wong Surawesthi.
- Lawan pamriye para wadya, angantose yen mengko tuhu sekti, didimen telas pukulun, sagung wong Surabaya, tekeng pejah wadyanta ing Surengkewuh, datan ngrempelu sadaya, yen ngeman-emana pati.
- Kalakyaning karsa tuwan, yen kacuwan luwung tumpesing jurit, urip apa karyanipun, tan pecus karya rena, ing karsane jeng gusti teka tan dhaup, yen uripa kena ngucap, dhasar manungsa tan yukti.
- Ewa kabeh kang tumingal, jer wong Surawesthi kang (n)jejemberi, apan nisthane kalangkung, kawruhe nora nana, mung mangkono bobote aduwe ratu, wali kalipahing allah, prandene nora nglabuhi.
- Ya endah apa wong kompra, ceplik tangeh weruha marang becik, sadaya pating salenggruk, punggaweng Surabaya, ki tumenggung Sapanjang matur dhuh-adhuh, anjanmaa kaping sapta, kawulakna sadayeki.
- Pejah gesang aywa pisah, ing jeng pangran kang mengku Surawesthi, wadya tumpesa karuhun, sampun age paduka, kundur nganjukaken yuswanta pukulun, pra wadya ing Surapringga, yen tiwa ngayahan jurit.
- Aywa na kantung satunggal, einumpese mring Sunan Giri aglis, yen paduka prapta kantung, sampun age paduka, kundur ngunjukaken yuswanta pukulun, pra wadya ing Surapringga, yen tiwas ngayahan jurit.
- Yaksiya satru kawula, saturune (n)janmaa dhateng pundi, tetepa dumados satru, yen dereng kalampahan, pulih awon dhateng paduka gustiku, Jeng Ratu Pandhan myang garwa, suka ing tyas duk miyarsi.
- Ature para punggawa, samya madeg kasuranireng galih, prasetyanira trus kalbu, datan lamis ing ujar, sru kumruwuk nyuwun lilah magut pupuh, mangrurah kraton Prawata, rampung ing sadina mangkin.
- Sunanne daya tawanan, amboyongi dunyarta garwa siwi, Ratu Pandhan ngandika rum, yen sira magut ing prang, ingsun arsa uning tingkahing apupuh, yen tetep asoring yuda, padha bareng angemasi.
- Para wadya matur nembah, den pitados risaking kraton Giri, prayogi jeng gusti kantun, wonten ing pasanggrahan, nyakecakken sarira dalem pukulun, jeng ratu aris ngandika, palimarmanta mring mami.
- Abanget tarimaningwang, sun tatedha winalesa ing Widdhi, nangging kencenge tyasingsun, tan kena sinayutan, para wadya sadaya samwa andheku, jeng ratu malih ngandika, mengko yen wis prapteng Giri.
- Mungguh gelaring ngayuda, bocahingsun sikep ing Surawesthi, nganggoa gagaman pupuh, ana ing ngarsaningwang, kang minangka titindhih kangmas lang ingsun, kabeh padha singitana, lamun wus tempuh ing jurit.
- Ingsun aparing tengara, yen pistulku wus muni kaping katri, sedheng kuwuring ngapupuh, aglis sira trajanga, poma padha estona pituturingsung, pra wadya matur sandika, mundur anata kang baris.
- Pra wadyu asuka-suka, giyak-giyak marlesunira enir, pulih kapurunanipun, sareng surak gumerah, nora nana kang alit ing manahipun, sadaya samyambeg pejah, gambira wong Surawesthi.
- Sampun anembang tengara, bidhalira wadya ing Surawesthi, kuli minangka panganjur, binusanan mawarna, abang kuning ireng putih iju wungu, mandhi watang nganggar criga, tinon lir panjrahing sari.
- Jeng Ratu Pandhan neng wuntat, nitih joli jeng pangran datan tebih. wahana turangganipun, ingurung-urung wadya, magersari prajurit wuri sinambung, solahe lir singa krura, tan nedya mundur ing jurit.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar