Suluk Residriya, Soemodidjojo, 1957, #1203
Punika sêrat kina mêngku piwulang kautamaning gêsang.
Pêngarangipun sampun botên kasumêrêpan. Kula babar ing mriki murih botên ical . Kangge nambahi kathahing sêrat-sêrat Jawi. Mbok menawi ing têmbe wingking wontên pigunanipun.
sira iku padha sun tuturi
lamun sira arsa anggêgulang
ngèlmu têkan sajatine
sira awasna iku
ing têmbaga kalawan rukmi
yèn sira aranana
têmbaga puniku
apan kaworan kancana
kang utama rinacut dènnya ngarani
ingaranan suwasa
mila têmbaga binêsut kaki
pamrihipun aja kongsi nimbrah
dadya ilang rêrêgêde
yèn wis ilang puniku
kang têmbaga lumêbèng kowi
winor lawan kêncana
sarta gêni murub
yèn wus luluh kalihira
upamane pamore kawula-Gusti
iku dèn rasakêna
kalbunira sinumpêl ing iblis
wêkasane bolos
mila bolos angleles atine
nelad basa basukining urip
mundhak wuwuh arip
mata kudu turu
tuhu iku rewangira kaki
benjing têkèng maot
kang sêtêngah wong iku kawruhe
ingkang tigang prakara siningkir
maksih basa lair
durung wruh ing urus
pira bêtahe wong luru ngèlmi
tan pêgat têtakon
pasthi kaku atine gurune
yèn tan bisa nglarasa pribadi
karantêne kaki
ywa pêgat amêsu
Pênêrbit "Soemadidjojo Mahadewa" ing Ngayogyakarta Hadiningrat
Punika sêrat kina mêngku piwulang kautamaning gêsang.
Pêngarangipun sampun botên kasumêrêpan. Kula babar ing mriki murih botên ical . Kangge nambahi kathahing sêrat-sêrat Jawi. Mbok menawi ing têmbe wingking wontên pigunanipun.
Dhandhanggula
Rêsidriya artati kinawi
wêwalêre kang wus kina-kina
tinelada ing jaman kèh
akèh kang maca ngrungu
tuwa anom jalu lan èstri
padha angèstokêna
pitutur kang luhung
kaluhuraning agêsang
sangkanane sabar tawêkal nastiti
nelada kang utama
utamane wong urip puniki
nora kaya wong ngecani manah
nora nglarani ragane
rahayu kang tumuwuh
muwuhana panggawe bêcik
rêricikaning basa
basukining têmbung
bungah ingkang amiyarsa
rasakêna ujar ala ujar bêcik
ciptanên ing wardaya
rêricikaning basa
basukining têmbung
bungah ingkang amiyarsa
rasakêna ujar ala ujar bêcik
ciptanên ing wardaya
daya-daya wardaya kalingling
angelingna sira wong kang lêpat
malah dadia trimane
panrimane kang luput
dènnya amrih wau nastiti
tindak-tanduk dèn andhap
patrapaning têmbung
têtêmbunge ing abasa
basane kang sampun uninga ing wangsit
wangsite tatakrama
kramanana wong kang ati sungil
ngil-ungilên atine kang arja
raharjaa sawurine
wêwurinên sadarum
arumira carêm-carêm sih
asiha sama-sama
sasama tumuwuh
malah wuwuh dadi lampah
anglampahi sira ati ingkang yêkti
iku bekaning raga
sira iku padha sun tuturi
tuwa anom padha rungokêna
laku ingkang abot dhewe
aja ta gunggung laku
durung mêsthi yèn sira bêcik
sanadyan bêtah nglapa
bêtah mêlèk dalu
bisa sabar bisa trima
nadyan silih bisa gawe ngamal kaki
marang pêkir kasihan
iku masih rêrêmpèn ta kaki
durung aran laku kang utama
misih laku jubriyane
ya durung sampe iku
basa ala kalawan bêcik
bêcik kalawan ala
iku mapan durung
masih laku bêbengesan
artinipun ing lair tan trus ing batin
durung têkèng kasidan
dene kaki laku kang sayêkti
bêtah nglapa sabar lan narima
kinancingan tawêkale
iku laku amupus
pamupusan wong olah jati
tindak-tanduk dèn atrap
têtêp jroning kalbu
karane wêkas manira
karantêne sira dèn nêdya nastiti
tawêkal dèn gêgulang
basa tawêkal têtêping ati
datan etang lamun dèn bêbeka
kang kaetang wêkasane
kawêkasaning laku
lawan ing Hyang Kang Maha Suci
suci-sucining raga
raga amrih ayu
rahayua dunya-kerat
karakêta maring tingal kang sêjati
jati-jatining tunggal
yèn wis tunggal dènnya maksih kalih
kêkalihe Gusti lan kawula
lair kalawan batine
iku upaminipun
yèn wus têpung lair lan batin
iku wrêksa candhana
kaki aranipun
wangi jaba tyasnya ngambar
ngambar-ambar wignya babar ujar bêcik
rêricikaning raga
yèn wis sira wignya angrêricik
sakèh ujar bêcik lawan ala
kari pamupuse bae
wiyose wignya muwus
sakathahe ujar kang bêcik
pasthi sih-sinisihan
lantip jroning kalbu
samubarang dèn gulanga
rêricikan sira gulanga kariyin
dadya wruh sakèh rasa
rasa-rasa rêrasan puniki
wite agal wêkasane lêmbat
wit lêmbat agal wêkase
sakèh ewuh puniku
nora kaya wong nyrapat angin
angon larasing basa
pilih wong kang wêruh
kajaba janma utama
tama têmên tumrap tumon anampani
tampa sakèh wicara
cara-cara cinirèn kaèsthi
kang kaèsthi sumuking wardaya
dadya kawuwus pasthine
pasthi yèn basa rambu
rêrambane kinarya sangkrip
amrih guguring nala
lêlawananipun
sawênèh ana sujanma
wiwit alus wêkasane anyukêri
pilih ingkang wikana
iya iku basa gama kaki
gama alus iku maknanira
kang alus dadi lêmbute
lêmbut iku kang baku
marang pikirira kang yêkti
tiwar puwara tiwas
andika tumanduk
duk sira kangelan basa
kang rêrasan inguwor lawan mêmanis
nistha kalalènana
karanipun wêwalêr ngong iki
mring kang maca tuwin kang miyarsa
lanang wadon apadene
dipun sami mituhu
nuhonana ing ujar bêcik
yêktènana wardaya
lamun ingsun luput
mulane akèh kakênan
kèhing janma iya saking ujar manis
ngênês-ênês wardaya
lamun sira ujarira bêcik
dadya kengis èsthining wardaya
dadya prayitna ujare
lamun asêdhêp alus
iya iku ingkang ngêlosi
kalosan dadya kirang
kirang wêkasipun
dene rêringkêsanira
lamun bisa nastapa tawêkal titi
kalis sakèhing basa
anadene walêr ingsun malih
mring kang maca tuwin kang miyarsa
ingkang sikêp rayat kabèh
sira jumênêng kakung
aja sira kungkulan budi
iya mring rabinira
poma dèn akukuh
pan wus kocap ing saloka
basa èstri lakine ingkang ngèstrèni
sapolahtingkahira
mila sira aran wadon nini
basa wadon wadining wong lanang
amêngkua lêlingsême
kalingsêmaning kakung
iku jinêm sajroning ati
tingkah solah dèn andhap
dèn têrus ing kalbu
aja dumèh sira andhap
lairira tan têrus sajroning ati
wêkasan dadi cêla
basa cêla iku anyêlaki
sira bakal binerat ing priya
dene sira wus kacirèn
polahira kang dudu
karantêne èstri alaki
padha anglakonana
sawuruking kakung
mulane ana wong lanang
basa lanang suprihe amrih abêcik
amuruk rabinira
gênti-gênti goningsun muruki
sira kaki jumênêng wong lanang
muruk dèn akèh suprihe
lamun sira mêmuruk
marang garwanira ta kaki
apa têtêkonira
ingkang nora sarju
iku sira walêrana
sadurunge wêruh walêrira kaki
sira aja kainan
mangka kaki sira wus muruki
marang garwanira dadi ala
iku kaki wus pasthine
ala bêcik puniku
apan iya uwis pinasthi
de Hyang Kang Maha Mulya
lokhil makhfulipun
datan kêna ngowahana
mung wênange kawula puniku kaki
ikhtiyar lawan tobat
karantêne wong wadon dèn wêdi
basa wêdi wêdi ing kanisthan
amrih luhura èstrine
yèn wong wadon marucul
iku wadon ngadon-adoni
angadu-adu basa
basa kang tan patut
karane wêkas manira
ing wong wadon padha sira dèn nastiti
tingkah ingkang utama
utamane luwih saking bêcik
bêcikira wus mêdhar wicara
cara-carêm ing batine
lathinira satuhu
anuhoni sabdaning laki
kinarya garwa tuwa
wawrat ing pakewuh
pakewuhe sikêp rayat
kadang garwa garwa anom dèn ayomi
manut ujaring priya
priya iku panutan sayêkti
yêktènana saujaring sastra
dadya trus lair-batine
batinira satuhu
dunya-kherat sira cinangking
marang ing rabinira
poma dèn mituhu
nadyan sira anèng donya
lakinira kang ngomahi kang ngayani
anyukupi mring sira
nadyan silih wong lanang puniki
paripêksa lumaku kèdhêpa
ujare marang rabine
punapa walêsipun
sira iki dipun ladèni
marang ing rabinira
saupaminipun
dumèh angomahi sira
awèh kaya iku pan durung sayêkti
pan maksih bêbengesan
dene kaki pamalêse yêkti
marang rabi sira mêmuruka
ngèlmu rasa sajatine
wêkasaning tumuwuh
sayêktine tumêkèng lalis
iku sira tuduhna
marga kang rahayu
nadyan wong èstri ta sira
aja tungkul sira jêjaluka ngèlmi
marang ing lakinira
lan malihe sira sun tuturi
salokane wong ngabdi mring priya
tigang prakara kathahe
durgakulina iku
kaping tiga wisa puniki
kadipundi lirira
sun tuturi iku
têgêse durga pan buta
kaya buta yèn lagi nêpsu puniki
tan kêna sinuwawa
yèn tinrajang yêkti bilaèni
iku nini ing upamanira
sira ya mangkono manèh
yèn kakungira bêndu
aja sira wani nimbangi
wêkasan kajêmpalan
sira têmahipun
yèn kongsi sira pinala
pasthi nistha iku jênêngira èstri
dadi wong budi kewan
basa kulina klangênan iki
apa barang rêmênaning priya
sira saosana kabèh
sabobotira iku
nadyan kakung rêmêna sêlir
iku sira dèn rila
dèn têrus ing kalbu
dene têgêse kang wisa
ingkang purun angumpêt kayaning laki
samubarang prakara
manggung nyolong mring kayaning laki
dipun aku kayane priyangga
wèwèh sakarêpe dhewe
iku wong nora urus
nora olèh bêrkate laki
iku ta singgahana
sakèhing pamurung
akèhing wong laki wigar
sabên-sabên yèn laki dipun têngêri
yèn solahira durta
luwih gêdhe durtane wong èstri
ingkang cidra rêsmi lanang liyan
ingkang idjinah têgêse
iku wus mêtu tuhu
ing namane èstri utami
tan kêna ingapura
sèwu alanipun
pasthi binuwang ing priya
singgahana aja kongsi anyêdhaki
yèn polahira durta
basa durta iku angluwihi
saking ala sasamining kênya
iku abangêt durtane
karane wêkas ingsun
mring wong èstri anom alaki
padha sira èstokna
tutur kang linuhung
yèn sira nora ngèstokna
masa sira tulusa dipun kasihi
marang ing lakinira
gênti malih gon ingsun muruki
marang sira jumênêng wong lanang
dipun mantêp ing asihe
marang garwanirèku
dipun manis pangucapnèki
tuwin sih lulutira
siyang dalunipun
rumasaa yèn katêmpah
anèng dunya tanapi tumêkèng pati
prihên têtêp kang iman
ing cukupe nèng dunya puniki
aja kurang sandhang lawan pangan
ywa kongsi susah atine
prêdinên jroning kalbu
olèhira ngupaya bukti
laire lakonana
batine puniku
nênuwuna mring Hyang Suksma
supayane tinêkanan sêdyanèki
cukupe garwanira
olèhira rumêksa ing rabi
kang supaya têtêpa kang iman
sampurnakna ing batine
wêruha kharam makruh
ing margane ngupaya bukti
wurukên ngèlmu tekad
sumungkêm Hyang Agung
wurukên lêpihanira
ing patrape Dèwi Patimah kang siwi
yèku Nabi Mokhamad
larangane wong alaki-rabi
upamane yèn lagi brawala
pari padu upamane
èstri kalawan kakung
aja wani ngèmbèt-èmbèti
ngucap-ucap wong tuwa
ingkang gawe dudu
tuwin angucap pêgatan
rong prakara iku kaki dipun eling
poma ta singgahana
lamun sira tan duwèni janji
angatokkên wadi karsanira
wêwatêkaning karone
èstri kêlawan kakung
supayane simpêna kalih
kalingsêmaning garwa
wirangira iku
lair rasa kêlaira
anèng tilam arsa sacumbana kalih
kono sira ngucapa
lamun sira kaki dèn tuturi
ing wirange marang garwanira
aja sêmbrana gumluwèh
simpênên dèn akukup
tuwin garwanira ta kaki
lamun sira wus warta
wirangira iku
simpênên jroning wardaya
lanang wadon aja sêmbrana wong kalih
pasthi yèn ora tukar
watêke wong tukar marang rabi
pasthi suda ing darajatira
adoh bêgja daulate
patang puluh dinèku
ngupayaa sandhang lan bukti
angèl barang sinêdya
marga susah kalbu
karane wêkas manira
singkirana sira tukar lawan rabi
iku kayêktènana
lamun sira kaki wus nyukupi
busanane sapantêsing garwa
sarta doh tukar padune
utamane wong kakung
aduwea sêlir kêkalih
nanging ta patrapira
sira dadi kakung
garwa sêlir pasrahêna
marang garwanira kaki ingkang padmi
dipun tega pitaya
lire tega sandhang lawan bukti
cukup kurang pracaya ing garwa
sira darma nyawang bae
pantês lan oranipun
lamun kirang datan mantêsi
sira duwea prentah
ing garwanirèku
kalane sira parentah
ingkang samun aja pirsa liyan janmi
lan sira pêparinga
lamun sira mêmundhuta kaki
aja prentah marang sêlirira
prentaha mring garwa bae
nuli garwanta nuduh
marang sêlir ingkang nglakoni
mundhut sakarasanira
yèn wus prapta iku
sêlir ngaturnaing garwa
garwanira kang ngaturakên sirèki
inggiling garwanira
dene paran angrahabi rabi
sira dadi wong lanang punika
aja sêpi ing tangane
simpênên dhuwit iku
sabobote awakirèki
manawa ana karsa
angganjar garwamu
apa kang nora prayoga
sapantêse maringi garwanirèki
sira yèn kawajiban
dipun èngêt maring putra siwi
lêpihane kakung siya-siya
iya marang ing rabine
anake lanang besuk
pan siniya marang ing rabi
yèn èstri siya-siya
marang kakungipun
anake èstri ing benjang
iya uga siniya-siya ing laki
prayoga padha-padha
gênti malih gon ingsun muruki
sira jumênêng èstri utama
ngawula kakung têgêse
tigang prakara iku
idhêp mantêp sumungkêm nini
têgêse idhêp ika
sira masthi manut
sabarang karêmanira
arsa nyêlir têtiga tuwin kêkalih
sira dèn lêga ing tyas
lire lêga pan asih ing batin
marang sêlir aja kêkurangan
mungguh sandhang lan pangane
dèn alus sira muwus
ingkang manis andudut ati
kang supaya lalia
asih marang kakung
abot asih marang sira
sabab iku dadi saliramu nini
kinasihan ing sira
patrapira mêngku marang sêlir
lamun sira bayara kang arta
kinarya tuku sandhange
iku pan ora cukup
karanira kaki nyukupi
watêke kang rupa wang
kathah purugipun
kinarya jajan pan kêna
iya iku nikmat rasaning kang lathi
nanging sandhange rusak
prayogane pintanên kang sabin
kathah kêdhik anèng kiranira
nuwuna idin kakunge
manut nugrahanipun
karanipun maringi sabin
yèn mêdal pantunira
winadea gupuh
payune kathah kang arta
upamane karya tuku mas rêtna di
tuwin sandhang kang endah
yèn kongsia sêlirira sami
panganggone sandhang sarwa endah
kang misuwur ing liyane
pasthi sira satuhu
luwih wignya among ing abdi
pasthi karya lêpiyan
mring kadang sadulur
watêke ingkang manungsa
lamun bêcik kabare ingkang amasthi
wong bêcik manggih arja
ing pangane sêlirira nini
paringana ing lorodanira
mêntas sira dhahar dhewe
aja lorodan kakung
lan pisahên lan para nyai
tuwin gènira nendra
aja kongsi kumpul
manggena satunggal-tunggal
sêlirira pisaha lan para cèthi
iku larangan priya
kang supaya sukaa ing galih
lan utama sira dadi garwa
mungguh sêlirira kabèh
trapna jaga ing kakung
gilirêna maju sawiji
sarta busananira
ing sapantêsipun
dene lawase ajaga
apan aja luwih sadina sawêngi
kang loro jaga sira
lamun sêlir iku andarbèni
kaluputan ajaga ing sira
dipun sabar ing dukane
kadya duka ing sunu
pamrihira asih lan ajrih
dukanira pamulang
ingkang amrih ayu
nuli sira pêpoyana
marang kakung ingkang satya ing panggalih
yèn sêlirira durta
aja sira age andukani
lah matura marang kakungira
ing mêngko apa karsane
sira garwa katêmpuh
amriksani ala lan bêcik
patrape sêlirira
poma dèn mituhu
lan malih wêkas manira
dipun ngadil wani ngalah ingkang yêkti
patrape sacumbana
dipun rila lair lawan batin
lakinira arsa nyarènana
marang sêlirira kabèh
aja rumasa kalbu
lamun sira kari kang asih
yèn kakungira suka
iya karsanipun
mêsthi asih marang sira
ing margane sira kinasihan nini
awit saking rilanta
lamun sira arsa lungan nini
sêlirira age anganggea
saboboting panganggone
ngampil gantènirèku
kang sawiji paidon bêcik
siji saptanganira
têlu aja kantun
gawanên saparanira
kang utama matuta lakuning margi
aywa pinatut priya
apan mantêp iku sun tuturi
aja duwe tingal priya liyan
iku duraka dadine
tuwin nacada kakung
ing solahe muna lan muni
sira wus prajanjian
wirangira iku
wus kasimpên kakungira
yèn kongsia mêdalakên ingkang isin
dadi wong murang sarak
dene sungkêm sira sun tuturi
apa barang wulange wong lanang
ing donya têkèng patine
sira dèn amituhu
aja mèngèng siyang lan ratri
aja uwas ta sira
yèn winuruk kakung
masthi yèn sira katrima
anuhoni saking wurukirèng laki
lah mara pitakona
lan malihe wêkas ingsun nini
lamun sira anuju brawala
rêbut karêp gèsèh-gèsèh
aja purikaniku
aywa ngalih sing dalêmnèki
sajroning dalêmira
sira kang amêngku
lan sira ingkang kagungan
pasarean pasthi sira kang darbèni
ywa ngalih pasarean
lamun sira brawala apurik
tinggal wisma ngalih pasarean
durung karuan pisahe
yèn kakungira lumuh
ing burine sira wus eling
sira arsa muliha
wirangira agung
andulu sami manungsa
dadi sira tan jumênêng nama èstri
manut budining setan
aja suda gumati mring laki
apa barang karêmaning priya
dhahar tuwin ing liyane
aywa mênêng dinangu
marang priya kang amrih runtik
lamun sira mênênga
abdinira kuwur
dumadi sira duraka
karya susah marang sasamining janmi
pindho durakèng priya
karanipun akèh bae nini
garwa padmi andhap darajadnya
nora lulus ing luhure
panastèn manahipun
tan rumasa yèn dadi inggil
kongsi mring turunira
anake apêngung
bodho asor dadi kompra
iya iku labête ibu kang juti
manèhe tan raharja
pakolèhe wadon wêdi laki
ingkang têrus ing lair batinnya
anyumuki ing putrane
dènnya dadi priyantun
kapindhone wêdi Hyang Widhi
putus ngèlmu agama
nyamadi ramèbu
guna wignya panggraitan
bèr budi apan waskitha ing Hyang Widhi
punjul sasaminira
gênti malih gon ingsun mulangi
marang kênya kang amrih utama
kang kinarya slir lungguhe
basa sêlir puniku
pan dadia sêlira padmi
têgêseangawula
abdi kang pinujul
sinêlira ing sihira
datan sami kalawan kang para nyai
iku sira ngrêtia
sabab sira kinasihan padmi
marga saka adhêp sungkêmira
marang padmi pamalêse
têgêse adhêp iku
nora duwe tingal kêkalih
ing asih lulutira
lali sihing kakung
sira pan ora ngawula
marang priya karane sira dèn sihi
awit aturing garwa
pasthi sira pinracayèng padmi
asimpêna busananing priya
tuwin karyanên dhahare
dipun nastiti kalbu
sira simpên busana adi
busananing gustinya
èstri lawan kakung
tuwin sira karya dhahar
ingkang suci arahên nikmatirèki
gustinira adhahar
basa artine sumungkêm nini
ing sanggone pinarak gustinya
sira adhêpana bae
aywa ngadhêp ing kakung
lamun nora dipun prentahi
yèn gustinira tindak
aja nêdya kantun
dhèrèka saparanira
angampila gantène paidon nini
saptangan lan cênela
upamane sira dèn paringi
marang kakung aninggal ing garwa
ywa sira nampani age
iku coba satuhu
nora kêna kakung binatin
yèn sira nampanana
masthi manggih bêndu
saking gustinira garwa
age sira matura ing gusti èstri
masthi yèn kinasihan
lamun sira darbe karsa nini
aturêna barang karsanira
ing sêlir iku anggone
sira duwea atur
panuwun mring gustinirèstri
mapan yèn ora angsal
dènira umatur
mêngko kang matur ing priya
garwa padmi nênuwunkên sira nini
iku laku utama
ana uga lêpihane nini
prayogane slir èstri mring priya
dadya luhur darajate
sugih mas tur priyantun
kongsi kêna dipun ngèngèri
sabab sing tamanira
slir jrih sungkêmipun
miturut ing gusti garwa
wani kalah datan nêdya animbangi
marang gustine garwa
sakathahe wulang ingsun iki
mring wong priya arsa mêngku garwa
marang ing garwa padmine
marang sêlir têtêlu
kang sun suwun marang Hyang Widhi
pindho jêng nabi duta | utusan Hyang Agung
muga sira lakonana
bokmanawa dadi utamaning urip
mundhi uncung wong tuwa
Pocung
lamun kakung arsa duwe garwa agung
anane mung papat
kang supaya sampenèki
ing patrape wong lanang dipun prayitna
prayitnèku amêngku garwanirèku
karya omah lima
ingkang gêdhe sami-sami
pan kinarya ngomahi marang ing garwa
nipkahipun padhanên ing pêparingmu
lan sira bagia
para liman aja lali
ing busana sira ingkang pêparinga
pranatamu gilir marang garwa iku
pasthi garwanira
kang manjing omah sawiji
omah ingkang sira goni kang prayoga
ing dhaharmu ingkang angaturi iku
garwa ingkang mêntas
mijil saking wisma gilir
garwa gilir andhèrèk mangan kewala
abdinipun pinasthi ing kathahipun
pambêktaning garwa
ingkang mêntas manjing gilir
ing cukupe dhahar sira parentaha
cukupipun murwatên ing balanjamu
ywa sira kacacad
cacade wong kakung iki
yèn kongsia dèn arani kêthuk cupar
cupar iku ngawruhi kirange langkung
ambalanja garwa
dene kêthuk têgêsnèki
pambêkipun wong wayuh dèn kadi ratu
aja darbe trêsna
mring garwa kang tan kaèksi
yèn lungguhan aja tabêri sandhingan
malihipun arikala sira muwus
ywa sira sêmbrana
gumuyu dèn sambi angling
angèmpêra pambêkane sri narendra
ratu iku yèn ngandika tan gumuyu
sêtya tuhwèng nala
sêtya bênêr tuhu êning
tan ngandika yèn tan bênêr ciptanira
yèn panuju garwanira lagi rêngu
ywa nimbangi sira
enggal ripunên ing ati
dipun manis yèn sira arsa angucap
angrêripu apa ingkang dadi rêngu
yèn saka ing sira
tan nêtêpi saking jangji
dèn agêdhe pangêlusmu marang garwa
dene lamun rêngune saking marumu
ywa ngrojongi sira
nacad garwa ingkang sisip
sira bae anjaluka pangapura
garwa luput dukanana ingkang samun
sira adukaa
anèng tilam nuju guling
sêpining wong aja na ingkang uninga
sira adukaa
anèng tilam nuju guling
sêpining wong aja na ingkang uninga
yèn panuju katêkan dutaning ratu
garwanira papat
kabèh karya dhahar sami
pan kinarya ngurmati utusan nata
garwanira papat
kabèh karya dhahar sami
pan kinarya ngurmati utusan nata
malih wangsul goningsun arsa pitutur
mring èstri utama
ingkang among maru sami
papat pisan datan ingsun karya beda
mring èstri utama
ingkang among maru sami
papat pisan datan ingsun karya beda
èstri lamun akrama iku diwayuh
pasthi amiliha
kakung rong prakara olih
ingkang ngèlmu kalawan ingkang wibawa
pasthi amiliha
kakung rong prakara olih
ingkang ngèlmu kalawan ingkang wibawa
yèn winêngku ing laki êbèr kang ngèlmu
sira aniyata
manjing gêguru ing laki
lan dèn putus sampurnane ngèlmunira
sira aniyata
manjing gêguru ing laki
lan dèn putus sampurnane ngèlmunira
aja ngetung wirangira dunya iku
kurang sandhang pangan
mung ngèlmu kang sira anggit
kang supaya apila wulanging priya
kurang sandhang pangan
mung ngèlmu kang sira anggit
kang supaya apila wulanging priya
panganggomu dèn sabar trima ing kalbu
sira pan wus dadya
manjing sabat guru laki
ajirihira manjinga ing atinira
sira pan wus dadya
manjing sabat guru laki
ajirihira manjinga ing atinira
rèh sirèku ngawula marang ing kakung
aja kongsi sira
duraka marang ing laki
anjaluka pangadilan ingkang têrang
aja kongsi sira
duraka marang ing laki
anjaluka pangadilan ingkang têrang
ngadilipun guna-kaya saking guru
tuwin ing giliran
rêmbugên ing maru sami
padha ana wong lima sapalungguhan
tuwin ing giliran
rêmbugên ing maru sami
padha ana wong lima sapalungguhan
yèn sirèku wus tampa jangjining kakung
dèn eling ta sira
lan sira duwea jangji
kakungira aja laku kang dursila
dèn eling ta sira
lan sira duwea jangji
kakungira aja laku kang dursila
paminipun angganjar garwa tan na wruh
marga gêng sih priya
pan iku kurang prayogi
kakungira prayoga dèn elingêna
marga gêng sih priya
pan iku kurang prayogi
kakungira prayoga dèn elingêna
yèn tampèku sira duraka ing maru
gurunira salah
pasthi datan tulus asih
suda jangji pasthi adilira kirang
gurunira salah
pasthi datan tulus asih
suda jangji pasthi adilira kirang
gilir iku aja kurang limang dalu
yèn kongsi luwiha
tan mantêsi lulutnèki
lawas luwas anggêntèni kangênira
yèn kongsi luwiha
tan mantêsi lulutnèki
lawas luwas anggêntèni kangênira
de kalamun akrama lawan wong agung
ingkang awibawa
sugih mas kalawan picis
rumasaa sira angrêksa kewala
ingkang awibawa
sugih mas kalawan picis
rumasaa sira angrêksa kewala
lakintèku kang nguwati panggotamu
bayar manganira
anggarap sawah myang têgil
bayar mangan kang mêsthi saka ing sira
bayar manganira
anggarap sawah myang têgil
bayar mangan kang mêsthi saka ing sira
yèn sirèku kariya marang marumu
anggung nisthanira
upama sira sêsiwi
apa ingkang sira paringake putra
anggung nisthanira
upama sira sêsiwi
apa ingkang sira paringake putra
yèn anamtu saking paringaning kakung
pan masa galiha
amung sampenira ugi
kang pinikir wong lanang aja na tukar
pan masa galiha
amung sampenira ugi
kang pinikir wong lanang aja na tukar
yèn sirèku kariya marang marumu
lèhira upaya
rijêki kang anèng pêthi
pasthi cacad kalawan ing kakungira
lèhira upaya
rijêki kang anèng pêthi
pasthi cacad kalawan ing kakungira
ujaripun kakungira kang satuhu
jatine wanodya
gênthong wadhah bras upami
yèn borosa pawèstri datanpa guna
jatine wanodya
gênthong wadhah bras upami
yèn borosa pawèstri datanpa guna
paminipun bumbung wadhah isi banyu
yèn ora nganggoa
êros buntêt kang sasisih
isènana banyu sumur pasthi ilang
yèn ora nganggoa
êros buntêt kang sasisih
isènana banyu sumur pasthi ilang
yèn sirèku wanodya manggihi sunu
gawane kakungnya
kuwalon araning siwi
ing patrape ingsun pitutur ing sira
gawane kakungnya
kuwalon araning siwi
ing patrape ingsun pitutur ing sira
sihirèku ing lair têrus ing kalbu
ywa beda nakira
mungguh sandhang lawan bukti
kang supaya kakungira pracayaa
ywa beda nakira
mungguh sandhang lawan bukti
kang supaya kakungira pracayaa
de asihmu kalangkung marang kang sunu
yèn sira paringa
marang kuwalon kang siwi
anyuwuna pêrmisi ing kakungira
yèn sira paringa
marang kuwalon kang siwi
anyuwuna pêrmisi ing kakungira
lan dèn wêruh santana lawan kang biyung
supaya ing wuntat
yèn ana apês sawiji
iku mêsthi wong gêsang wêkasan pêjah
supaya ing wuntat
yèn ana apês sawiji
iku mêsthi wong gêsang wêkasan pêjah
èstri jalu pan sami gadhangan lampus
wus tininggal pêjah
kabèh anakira iki
aja kongsi padha rêbutan warisan
wus tininggal pêjah
kabèh anakira iki
aja kongsi padha rêbutan warisan
wêkas ingsun mring wong lanang padha wayuh
lan èstri utama
ingkang among maru sami
jalu èstri yogya padha nglakonana
lan èstri utama
ingkang among maru sami
jalu èstri yogya padha nglakonana
yèn sirèku tan nglakoni wulang insun
luhung aja krama
arsa papat garwanèki
nora wurung bakal sira kawirangan
luhung aja krama
arsa papat garwanèki
nora wurung bakal sira kawirangan
lan sirèku wus anjarag kinawayuh
yèn ora kaduga
luhung aja anglakoni
nora wurung kudhangdhangan wirangira
yèn ora kaduga
luhung aja anglakoni
nora wurung kudhangdhangan wirangira
Dhandhanggula
wus kapungkur wulang laki-rabi
nuturakên pratingkah ngagêsang
mring wong anom-anom kabèh
basa wong anom iku
anganama polah kang bêcik
widigda kawidikdan
jaya-wijayantuk
yèn wus ngaji kadigdayan
gêgulanga sira ngèlmu kang sajati
kang anèng jroning nala
nuturakên pratingkah ngagêsang
mring wong anom-anom kabèh
basa wong anom iku
anganama polah kang bêcik
widigda kawidikdan
jaya-wijayantuk
yèn wus ngaji kadigdayan
gêgulanga sira ngèlmu kang sajati
kang anèng jroning nala
raga iku tuladha sayêkti
yêktènana nèng sajroning nendra
pan ora pisah sipate
sipatira puniku
ing liyane ngarani guling
tur ta sajroning nendra
datan ngrasa turu
puniku basa turutan
iya iku têturunane wong mati
mati sajroning gêsang
yêktènana nèng sajroning nendra
pan ora pisah sipate
sipatira puniku
ing liyane ngarani guling
tur ta sajroning nendra
datan ngrasa turu
puniku basa turutan
iya iku têturunane wong mati
mati sajroning gêsang
iya iku asma kang sêjati
karantêne padha dèn èstokna
iku basa sabênêre
mila satêngahipun
para santri padha angaji
angajap-ajap swarga
swarga kang nèng luhur
angawur-awur kewala
ing wêkasan amangeran makdum sarpin
sabab tan wruh ing nyata
karantêne padha dèn èstokna
iku basa sabênêre
mila satêngahipun
para santri padha angaji
angajap-ajap swarga
swarga kang nèng luhur
angawur-awur kewala
ing wêkasan amangeran makdum sarpin
sabab tan wruh ing nyata
nadyan silih akèha kang santri
nora kêna kaki sira morna
ana bodho myang pintêre
yèn mungguh santri gundhul
liring gundhul iku gundhili
kang ala-ala ika
iku kang sun tutur
tan wruh sêjatining sastra
kang kaèsthi amung pakolèhe ngêmis
saking dahat damanya
nora kêna kaki sira morna
ana bodho myang pintêre
yèn mungguh santri gundhul
liring gundhul iku gundhili
kang ala-ala ika
iku kang sun tutur
tan wruh sêjatining sastra
kang kaèsthi amung pakolèhe ngêmis
saking dahat damanya
pangrasane wong brêsih ing wèni
pan katona muklis ing wardaya
tur nora jujur tekade
rambut dawa cinukur
pan kinarya pikating asil
antuka anênêdha
dènnya saba dhusun
lir priyayi panggrabagan
anisthakna lamun panèn ani-ani
yèn bakda adol donga
pan katona muklis ing wardaya
tur nora jujur tekade
rambut dawa cinukur
pan kinarya pikating asil
antuka anênêdha
dènnya saba dhusun
lir priyayi panggrabagan
anisthakna lamun panèn ani-ani
yèn bakda adol donga
kang satêngah santri jlamprah kaki
larah-larah apindha satriya
ngandêlake maonahe
kabèh janma nalungsung
ting talungsung padha angabdi
dinalih yèn kusuma
mila kèh kang rawuh
tur ta wuwuh mundhak beya
ambayani têmahane dèn bronjongi
sinelong wêkasira
larah-larah apindha satriya
ngandêlake maonahe
kabèh janma nalungsung
ting talungsung padha angabdi
dinalih yèn kusuma
mila kèh kang rawuh
tur ta wuwuh mundhak beya
ambayani têmahane dèn bronjongi
sinelong wêkasira
ana mênèh santri jlamprah kaki
nora kaprah dhugal dadi begal
katêragal sapolahe
ana kang olah dhadhu
kêplèk kècèk kêrtu madati
iku kang nyirnakêna
ing kasantrènipun
karane wêkas manira
atirua sira ing tingkah kang yogi
yèku wong kang ngulama
nora kaprah dhugal dadi begal
katêragal sapolahe
ana kang olah dhadhu
kêplèk kècèk kêrtu madati
iku kang nyirnakêna
ing kasantrènipun
karane wêkas manira
atirua sira ing tingkah kang yogi
yèku wong kang ngulama
basa ngulama iku ngalami
angalami ujar bêcik ala
kang ala siningkirake
ingkang bêcik cinakup
amrih cukup têpunging ngèlmi
ngèlmu kang adu rasa
rêrasan kang antuk
antuka donya-akherat
nyamadana nalar trus yudanagari
rinêksa ing Hyang Suksma
angalami ujar bêcik ala
kang ala siningkirake
ingkang bêcik cinakup
amrih cukup têpunging ngèlmi
ngèlmu kang adu rasa
rêrasan kang antuk
antuka donya-akherat
nyamadana nalar trus yudanagari
rinêksa ing Hyang Suksma
kang pinasthi sasmita kang wadi
kang pinardi mung ngèlmu kang nyata
dèn nyatakkên kayêktène
dèn yêktèni satuhu
tuhu kêmbar lan rasa jati
jati-jatining ora
saking ananipun
Pangeran asipat ora
ing orane wit saking ngapura niti
pan maknane nakirah
kang pinardi mung ngèlmu kang nyata
dèn nyatakkên kayêktène
dèn yêktèni satuhu
tuhu kêmbar lan rasa jati
jati-jatining ora
saking ananipun
Pangeran asipat ora
ing orane wit saking ngapura niti
pan maknane nakirah
napi nakirah lan napi jinis
iya iku jinising Pangeran
kang napi tansah isbate
dalil lawan madêlul
pan kinarya upama iki
Gusti lawan kawula
sarat lawan masrut
lir dhalang kalawan wayang
upamane kang muji lan kang pinuji
iku sira dèn pana
iya iku jinising Pangeran
kang napi tansah isbate
dalil lawan madêlul
pan kinarya upama iki
Gusti lawan kawula
sarat lawan masrut
lir dhalang kalawan wayang
upamane kang muji lan kang pinuji
iku sira dèn pana
basa pana pan punika sidik
sidik bênêr bênêring panunggal
kang tunggal pinisahake
yèn wis wignya puniku
bisa ana lan ora iki
basa iki lan ika
iki ika iku
yèn sira kaki wis wignya
ujar iku pasthi martabatan wali
wali-wali cinipta
sidik bênêr bênêring panunggal
kang tunggal pinisahake
yèn wis wignya puniku
bisa ana lan ora iki
basa iki lan ika
iki ika iku
yèn sira kaki wis wignya
ujar iku pasthi martabatan wali
wali-wali cinipta
wali-wali gon ingsun marahi
lamun sira dadi santri jlamprah
dèn nêdya kaprah wong akèh
yèn dadi santri gundhul
dèn gumandhul gandhul gendholi
gendholi ujar nyata
nyata tan kaliru
angruruh rasaning surat
jroning surat kêrêtan kang bangsa pasthi
kang pasthi kita nuta
lamun sira dadi santri jlamprah
dèn nêdya kaprah wong akèh
yèn dadi santri gundhul
dèn gumandhul gandhul gendholi
gendholi ujar nyata
nyata tan kaliru
angruruh rasaning surat
jroning surat kêrêtan kang bangsa pasthi
kang pasthi kita nuta
yèn wisira ngêrti bangsa pasthi
pasthi sira ginuron ing kathah
kathah kêthuh dadi brêsèh
barêsih dadi arum
rum rumawar sarkaranya di
adine kang sarengat
mupangati tuhu
tuhu yèn niyakaningrat
nabi rasul panutane wong sabumi
Ngarab Mêkah Madinah
pasthi sira ginuron ing kathah
kathah kêthuh dadi brêsèh
barêsih dadi arum
rum rumawar sarkaranya di
adine kang sarengat
mupangati tuhu
tuhu yèn niyakaningrat
nabi rasul panutane wong sabumi
Ngarab Mêkah Madinah
tanah Ngarab kang dèn irib-irib
kang dèn irib mring wong tanah Jawa
amurih jawaban kabèh
kabèh kang samya makmum
kamakmumam sarengat nabi
iya jêng nabi duta
dutane Hyang Agung
kaluhurane ngagêsang
sangkanana tawêkal agama suci
suci-sucining raga
kang dèn irib mring wong tanah Jawa
amurih jawaban kabèh
kabèh kang samya makmum
kamakmumam sarengat nabi
iya jêng nabi duta
dutane Hyang Agung
kaluhurane ngagêsang
sangkanana tawêkal agama suci
suci-sucining raga
sucinira ing raga puniki
dèn uninga wilanganing raga
kang manjing limang wêktune
wêktu luhur puniku
rêkangate kawan prêkawis
iya alis maripat
ira kalihipun
dene kang darbèni ika
Nabi Brahim malaekate Jabrail
sakabate Bubakar
dèn uninga wilanganing raga
kang manjing limang wêktune
wêktu luhur puniku
rêkangate kawan prêkawis
iya alis maripat
ira kalihipun
dene kang darbèni ika
Nabi Brahim malaekate Jabrail
sakabate Bubakar
waktu ngasar ya kawan prakawis
osikipun ing grana lan karna
Jêng Nabi Yunus kang darbe
dene malekatipun
iya Malaekat Mikail
tuwin Bagendha Ngumar
sakabatirèku
dene waktu magrib ika
apan tigang rakangat kathahe singgih
cangkêm lan pupu karwa
osikipun ing grana lan karna
Jêng Nabi Yunus kang darbe
dene malekatipun
iya Malaekat Mikail
tuwin Bagendha Ngumar
sakabatirèku
dene waktu magrib ika
apan tigang rakangat kathahe singgih
cangkêm lan pupu karwa
Nabi Ngisa iku kang darbèni
Malaekat Ngijrail punika
Bagendha Li sakabate
waktu ngisa puniku
rakangate kawan prakawis
iku osiking asta
kêkalih lan suku
kang darbèni Nabi Musa
Malaekat Ngisrail ingkang darbèni
sabat Bagendha Ngusman
Malaekat Ngijrail punika
Bagendha Li sakabate
waktu ngisa puniku
rakangate kawan prakawis
iku osiking asta
kêkalih lan suku
kang darbèni Nabi Musa
Malaekat Ngisrail ingkang darbèni
sabat Bagendha Ngusman
waktu subuh rêkangate kalih
ing osiking badan lawan nyawa
Jêng Nabi Adam kang darbe
sakabatipun Arun
marmanipun puniku kaki
ana waktu lêlima
duk ing purwanipun
kalane jêng nabi duta
ingandikan dhumatêng Hyang Maha Uci
minggah marang ing swargaing osiking badan lawan nyawa
Jêng Nabi Adam kang darbe
sakabatipun Arun
marmanipun puniku kaki
ana waktu lêlima
duk ing purwanipun
kalane jêng nabi duta
ingandikan dhumatêng Hyang Maha Uci
sapraptane binagya Hyang Widhi
jarwanira sabdane Pangeran
sira bagea nèng kene
Mukhamad satêkamu
saking dunya marang ing swargi
apa lèh-olèhira
jarwanira sabdane Pangeran
sira bagea nèng kene
Mukhamad satêkamu
saking dunya marang ing swargi
apa lèh-olèhira
kaki marang Ingsun
jêng nabi duta turira
attakhiyattul illahi Maha Suci
punika tur kawula
jêng nabi duta turira
attakhiyattul illahi Maha Suci
punika tur kawula
winangsulan sabdane Hyang Widhi
ya Mukhamad salamu aleka
jêng nabi gupuh sujude
ping lima dènnya sujud
Jabarail anulya angling
mring kangjêng nabi duta
tuwan nabi rasul
wus pinasthi ing Pangeran
umat tuwan limang waktu anglakoni
wau kalane tuwan
ya Mukhamad salamu aleka
jêng nabi gupuh sujude
ping lima dènnya sujud
Jabarail anulya angling
mring kangjêng nabi duta
tuwan nabi rasul
wus pinasthi ing Pangeran
umat tuwan limang waktu anglakoni
wau kalane tuwan
duk binagya ing Hyang Maha Sukci
gupuh tuwan asujud ping gangsal
punika tuwan mulane
benjing umat sadarum
dumugine ing dina akhir
sami anêtêpana
salat gangsal wêktu
nulya nabi sinuguhan
dhêdhaharan sawarnine ing swarga di
Jabarail gya ngatag
gupuh tuwan asujud ping gangsal
punika tuwan mulane
benjing umat sadarum
dumugine ing dina akhir
sami anêtêpana
salat gangsal wêktu
nulya nabi sinuguhan
dhêdhaharan sawarnine ing swarga di
Jabarail gya ngatag
nêdha tuwan dhahara tumuli
pasihane Gusti Maha Mulya
jêng nabi adhahar age
sawusnya dhahar tuwuk
Jabarail angatag malih
nêdha tuwan têlasna
sêgahe Hyang Agung
kangjêng rasul angandika
sampun tuwuk kisanak gèn kula bukti
Jabarail gya mojar
pasihane Gusti Maha Mulya
jêng nabi adhahar age
sawusnya dhahar tuwuk
Jabarail angatag malih
nêdha tuwan têlasna
sêgahe Hyang Agung
kangjêng rasul angandika
sampun tuwuk kisanak gèn kula bukti
Jabarail gya mojar
wus pinasthi umat tuwan benjing
mung saduman ingkang manjing swarga
de kang kalih pandumane
manjing naraka besuk
wau tuwan kalane bukti
amung têlas saduman
iku purwanipun
jêng nabi gêpah angucap
pundi sanak kula têlasne ing riki
Jabarail anulak
mung saduman ingkang manjing swarga
de kang kalih pandumane
manjing naraka besuk
wau tuwan kalane bukti
amung têlas saduman
iku purwanipun
jêng nabi gêpah angucap
pundi sanak kula têlasne ing riki
Jabarail anulak
botên kenging yèn awola-wali
wau tuwan inggih kula atag
jare wus tuwuk saure
nabi asru gêgêtun
wau tuwan inggih kula atag
jare wus tuwuk saure
nabi asru gêgêtun
ngêmu waspa muwun ing galih
sarwi amênggèh-mênggah
tobat ing Hyang Agung
duk kalanira samana
waktu ngisa ngandikan marang ing swargi
subuh prapta ing wisma
sarwi amênggèh-mênggah
tobat ing Hyang Agung
duk kalanira samana
waktu ngisa ngandikan marang ing swargi
subuh prapta ing wisma
iya iku riwayating tulis
apan têrus lan panjinging raga
sarta lan wêwilangane
lan malih wêkas ingsun
pamuwusan ing wong abêkti
ing takbiratul-ikhram
gurokna satuhu
lire tabiraktul-ikhram
lamun sira wus ngawruhi ujar iki
pindha wrêksa candhana
apan têrus lan panjinging raga
sarta lan wêwilangane
lan malih wêkas ingsun
pamuwusan ing wong abêkti
ing takbiratul-ikhram
gurokna satuhu
lire tabiraktul-ikhram
lamun sira wus ngawruhi ujar iki
pindha wrêksa candhana
iya iku patêmon sayêkti
kang anêmbah iya kang sinêmbah
wus tan ana sulayane
ing paningal wus jumbuh
datan ana nama kêkalih
masa si mangkonoa
aja na kaliru
kawula maksih kawula
ingkang Gusti iya maksih nama Gusti
mulane gurokêna
kang anêmbah iya kang sinêmbah
wus tan ana sulayane
ing paningal wus jumbuh
datan ana nama kêkalih
masa si mangkonoa
aja na kaliru
kawula maksih kawula
ingkang Gusti iya maksih nama Gusti
mulane gurokêna
sira iku padha sun tuturi
lamun sira arsa anggêgulang
ngèlmu têkan sajatine
sira awasna iku
ing têmbaga kalawan rukmi
yèn sira aranana
têmbaga puniku
apan kaworan kancana
kang utama rinacut dènnya ngarani
ingaranan suwasa
basa suwasa linaras malih
kuwasane kawula punika
kang angsal wênang Gustine
sasêdyanira tutug
nadyan silih kang para nabi
apan têpane ana
gusti kangjêng rasul
duk kala kasêsêr yuda
nulya mêsu ing tingal ingkang sajati
pra malaekat prapta
kuwasane kawula punika
kang angsal wênang Gustine
sasêdyanira tutug
nadyan silih kang para nabi
apan têpane ana
gusti kangjêng rasul
duk kala kasêsêr yuda
nulya mêsu ing tingal ingkang sajati
pra malaekat prapta
apan samya arupa prajurit
nunggang jaran sarwi sikêp pêdhang
mungsuh sirna larut kabèh
duk aprang nèng gunung Kud
kangjêng nabi supe ing Gusti
kasoran ngungsi guwa
kagutuk ing watu
iku padha rasakêna
yèn têmbaga binêsut supaya rêsik
yèn janma mêsu raga
nunggang jaran sarwi sikêp pêdhang
mungsuh sirna larut kabèh
duk aprang nèng gunung Kud
kangjêng nabi supe ing Gusti
kasoran ngungsi guwa
kagutuk ing watu
iku padha rasakêna
yèn têmbaga binêsut supaya rêsik
yèn janma mêsu raga
mila têmbaga binêsut kaki
pamrihipun aja kongsi nimbrah
dadya ilang rêrêgêde
yèn wis ilang puniku
kang têmbaga lumêbèng kowi
winor lawan kêncana
sarta gêni murub
yèn wus luluh kalihira
upamane pamore kawula-Gusti
iku dèn rasakêna
yèn tan wruha sasmita puniki
angur sira aja mangan sêga
anyêngguta sukêt bae
dadi wong kacèk buntut
lawan kewan sira puniki
lamun nora nyandhaka
sasmita wus mungup
ingkang maca kang miyarsa
yèn tan wruha sasmita sampun umingip
sasat wijiling kewan
angur sira aja mangan sêga
anyêngguta sukêt bae
dadi wong kacèk buntut
lawan kewan sira puniki
lamun nora nyandhaka
sasmita wus mungup
ingkang maca kang miyarsa
yèn tan wruha sasmita sampun umingip
sasat wijiling kewan
Mijil
basa ati kewan angewani
angewani adoh
basa adoh iku bing kanane
bing kanane wong kang ambêg babi
yèn wus kaya babi
angombea uyuh
angewani adoh
basa adoh iku bing kanane
bing kanane wong kang ambêg babi
yèn wus kaya babi
angombea uyuh
yèn wus ngombe uyuh pasthi nyungir
irunge anyanthom
yèn wus nyanthom karasa pêsinge
yèn angrungu wirayating tulis
pasthi lamun kalis
yèn wong kacèk buntut
irunge anyanthom
yèn wus nyanthom karasa pêsinge
yèn angrungu wirayating tulis
pasthi lamun kalis
yèn wong kacèk buntut
kacèk buntut wong iku kang pasthi
buntut jroning batos
beda lawan wong lantip atine
basa lantip iku ngintip-intip
ngrungu ujar bêcik
rinicik rinacut
buntut jroning batos
beda lawan wong lantip atine
basa lantip iku ngintip-intip
ngrungu ujar bêcik
rinicik rinacut
yèn wus ngracut sakathahe angling
kalingling ing batos
sakèh basa linaras pupute
beda lawan wong kang ambêg babi
ngrungu ujar bêcik
bêbêg jroning kalbu
kalingling ing batos
sakèh basa linaras pupute
beda lawan wong kang ambêg babi
ngrungu ujar bêcik
bêbêg jroning kalbu
kalbunira sinumpêl ing iblis
wêkasane bolos
mila bolos angleles atine
nelad basa basukining urip
mundhak wuwuh arip
mata kudu turu
yèn aturu jaludru sawêngi
sawêngi angorok
yèn anglilir tan ana sêbute
amung kêcap-kêcap angêcumil
pantês mangan krikil
wong mangkono iku
sawêngi angorok
yèn anglilir tan ana sêbute
amung kêcap-kêcap angêcumil
pantês mangan krikil
wong mangkono iku
nora nêdya eling jroning ati
gulang karahayon
kang kaetung mung pêpanganane
wus kapungkur ingkang basa bêcik
amung kang karicik
kalikiking wadhuk
gulang karahayon
kang kaetung mung pêpanganane
wus kapungkur ingkang basa bêcik
amung kang karicik
kalikiking wadhuk
sabên esuk sêga wadhang ênting
yèn bêdhug dharodhog
dharêdhêgan kudu mangan bae
pêndhak ngasar nêsêr bukti malih
yèn mahrib sêsangkrib
sêga têlung tuwung
yèn bêdhug dharodhog
dharêdhêgan kudu mangan bae
pêndhak ngasar nêsêr bukti malih
yèn mahrib sêsangkrib
sêga têlung tuwung
sore turu têngah wêngi tangi
angungkabi tenong
bêdhug têlu anglulu tangine
bangun enjing yèn sêga wus ênting
apan nuli eling
intip yun kinêruk
angungkabi tenong
bêdhug têlu anglulu tangine
bangun enjing yèn sêga wus ênting
apan nuli eling
intip yun kinêruk
beda lawan wong kang nêdya bêcik
kalirik ing batos
ngatos-atos yèn wong urip kiye
wêkasane tumêka ing pati
mila ngati-ati
atine pinêsu
kalirik ing batos
ngatos-atos yèn wong urip kiye
wêkasane tumêka ing pati
mila ngati-ati
atine pinêsu
kang pinêsu wêkasaning ragi
rêragining batos
yèn wong iku akèh rêragine
datan kewran mapan pikir mintir
lumintir sumilir
silire lumintu
rêragining batos
yèn wong iku akèh rêragine
datan kewran mapan pikir mintir
lumintir sumilir
silire lumintu
kêrantêne wêkas ingsun iki
jênênge wong anom
ingkang purun atilar ing rame
angarêpakên sira ngasêpi
ing tigang prakawis
nyawa dèn kawêngku
jênênge wong anom
ingkang purun atilar ing rame
angarêpakên sira ngasêpi
ing tigang prakawis
nyawa dèn kawêngku
wijil tapa lan rêmbêsing ngèlmi
nyawa dèn kalakon
kaping tiga trahing danawarèh
wijil tapa wong nglarani ragi
rêmbês madu kaki
turbukaning ngèlmu
nyawa dèn kalakon
kaping tiga trahing danawarèh
wijil tapa wong nglarani ragi
rêmbês madu kaki
turbukaning ngèlmu
wong kang antuk surasaning ngèlmi
sêmune katonton
têka beda sapolah tingkahe
ana wêdine maring Hyang Widhi
sêmune anglungit
anyêngkêr pamuwus
sêmune katonton
têka beda sapolah tingkahe
ana wêdine maring Hyang Widhi
sêmune anglungit
anyêngkêr pamuwus
têgês madu trahing danawarih
iya ora pêdhot
panêmbahe marang ing adhêpe
saosike kabèh dadi puji
iya iku kaki
tarbukaning ngèlmu
iya ora pêdhot
panêmbahe marang ing adhêpe
saosike kabèh dadi puji
iya iku kaki
tarbukaning ngèlmu
bangêt-bangêt gon ingsun malêri
mring kang sami maos
apa sira wus wêruha kabèh
uwong anom-anom kang miyarsi
sinaua wasis
sêsêmon kang lêmbut
mring kang sami maos
apa sira wus wêruha kabèh
uwong anom-anom kang miyarsi
sinaua wasis
sêsêmon kang lêmbut
liring lêmbut ngrêbut basa wadi
wêwadining batos
saisine raga iku kabèh
apan kabèh sami dèn kawruhi
nadyan jroning osik
sawise katêmu
wêwadining batos
saisine raga iku kabèh
apan kabèh sami dèn kawruhi
nadyan jroning osik
sawise katêmu
nuli napsu kang patang prakawis
winawas waspaos
astanane napsu dhewe-dhewe
aluamah amarah puniki
lan supiyah malih
mutmainahipun
winawas waspaos
astanane napsu dhewe-dhewe
aluamah amarah puniki
lan supiyah malih
mutmainahipun
tuhu iku rewangira kaki
benjing têkèng maot
kang sêtêngah wong iku kawruhe
ingkang tigang prakara siningkir
maksih basa lair
durung wruh ing urus
beda lawan wong kang wêruh wisik
wisik kang sayêktos
yêkti iki pradandanan gêdhe
atakona wong kang ahlul arif
pasthi nora sisip
sapambatangipun
wisik kang sayêktos
yêkti iki pradandanan gêdhe
atakona wong kang ahlul arif
pasthi nora sisip
sapambatangipun
nadyan sira kaki masih urip
datan kêna adoh
aja cacak besuk akerate
mêngko bae kawruhana kaki
napsu siji-siji
kêkarêpanipun
datan kêna adoh
aja cacak besuk akerate
mêngko bae kawruhana kaki
napsu siji-siji
kêkarêpanipun
nora beda lan karêping janmi
siji-sijining wong
sun tuturi sira ngibarate
pambêkane napsu siji-siji
lir ratu lan patih
jaksa lan pangulu
siji-sijining wong
sun tuturi sira ngibarate
pambêkane napsu siji-siji
lir ratu lan patih
jaksa lan pangulu
ratu iku tan arsa bênêri
yèn ana pêpadon
pan wis ana iku wêwakile
parentahe ginadhuhkên patih
pra tuwin kang adil
ki jaksa kang gadhuh
yèn ana pêpadon
pan wis ana iku wêwakile
parentahe ginadhuhkên patih
pra tuwin kang adil
ki jaksa kang gadhuh
mungguh kukuming ratu puniki
pangulu kang gadhoh
sêsukêre praja sinrahake
yèn wus rujuk wong tigang prakawis
ratu kang ngidini
arja nagrinipun
pangulu kang gadhoh
sêsukêre praja sinrahake
yèn wus rujuk wong tigang prakawis
ratu kang ngidini
arja nagrinipun
yèn sulaya wong tigang prakawis
nagarane rusoh
lamun ora panggaha ratune
saya bangêt rusaking nagari
yèn ratu ngêkahi
sulayane rujuk
nagarane rusoh
lamun ora panggaha ratune
saya bangêt rusaking nagari
yèn ratu ngêkahi
sulayane rujuk
nora beda wong angrêksa jisim
yèn ati tan kukoh
pasthi rusak wong iku awake
yèn tan krêksa kang tigang prakawis
yèn bisa ngayomi
saking kèhing ayu
yèn ati tan kukoh
pasthi rusak wong iku awake
yèn tan krêksa kang tigang prakawis
yèn bisa ngayomi
saking kèhing ayu
mutmainah astanane ngati
karane ponang wong
yèn kagingsir wong iku atine
tan sulaya bilaine prapti
sabab basa ati
utusan Hyang Agung
karane ponang wong
yèn kagingsir wong iku atine
tan sulaya bilaine prapti
sabab basa ati
utusan Hyang Agung
anèng ati mujarat sayêkti
kang parêk Hyang Manon
dene napsu supiyah dununge
anèng ati puat kang sayêkti
amarah puniki
ana ing pêpusuh
kang parêk Hyang Manon
dene napsu supiyah dununge
anèng ati puat kang sayêkti
amarah puniki
ana ing pêpusuh
dene napsu luamah puniki
wadhuk dènnya manggon
yèn gothanga salah siji bae
masa ana jênêng insan kamil
yèn tan jangkêp kaki
ina aranipun
wadhuk dènnya manggon
yèn gothanga salah siji bae
masa ana jênêng insan kamil
yèn tan jangkêp kaki
ina aranipun
lamun durung padhang sira kaki
sun pajar sayêktos
aluamah cangkêm dêdalane
napsu amarah dalane kuping
supiyah kang margi
pan mripat puniku
sun pajar sayêktos
aluamah cangkêm dêdalane
napsu amarah dalane kuping
supiyah kang margi
pan mripat puniku
mutmainah ing grana kang margi
yêktèkna ing batos
iya iku kaki lêlurunge
yèn kawula seba maring Gusti
pikirên pribadi
tan susah sun wuruk
yêktèkna ing batos
iya iku kaki lêlurunge
yèn kawula seba maring Gusti
pikirên pribadi
tan susah sun wuruk
pan wis sêdhêng gon sun anglèjêmi
mring kang sami maos
rêricike sun tuturi kabèh
pangracute pikirên pribadi
yèn sira tan uning
yakti tyas dhêdhêngkul
mring kang sami maos
rêricike sun tuturi kabèh
pangracute pikirên pribadi
yèn sira tan uning
yakti tyas dhêdhêngkul
nanging ana kaolipun malih
lamun wong mêmaos
yêkti pilih kang padhang atine
lamun ora lan warah sayêkti
yèn wus olèh wisik
sabarang karungu
lamun wong mêmaos
yêkti pilih kang padhang atine
lamun ora lan warah sayêkti
yèn wus olèh wisik
sabarang karungu
yêkti bisa wong iku ngrampidi
ing tyas wus waspaos
mung kariya rêrampene bae
karantêne wulang ingsun kaki
golèka sayêkti
guru kang linuhung
ing tyas wus waspaos
mung kariya rêrampene bae
karantêne wulang ingsun kaki
golèka sayêkti
guru kang linuhung
guru iku amung awèh uwit
undhaking pêpadon
sira dhewe ingkang ngundhakake
pêcahing basa gampang lan rêmpit
ya sira pribadi
panglarasanipun
undhaking pêpadon
sira dhewe ingkang ngundhakake
pêcahing basa gampang lan rêmpit
ya sira pribadi
panglarasanipun
pira bêtahe wong luru ngèlmi
tan pêgat têtakon
pasthi kaku atine gurune
yèn tan bisa nglarasa pribadi
karantêne kaki
ywa pêgat amêsu
mêsu ati lawan mêlèk bêngi
amrih tyas sumrowong
yèn wus padhang wong iku atine
samubarang ingkang dèn tingali
kacathêt ing galih
sakathahing wuwus
amrih tyas sumrowong
yèn wus padhang wong iku atine
samubarang ingkang dèn tingali
kacathêt ing galih
sakathahing wuwus
ngracut basa lan têpunging ngèlmi
sanitya kinaot
sakèh basa linaras pupuse
basa napi iku dèn maknani
rinujuk lan ngèlmi
panjing surupipun
sanitya kinaot
sakèh basa linaras pupuse
basa napi iku dèn maknani
rinujuk lan ngèlmi
panjing surupipun
yèn wus wignya mêthik basa Kawi
wignyanira wuwoh
iku nuli samantakna age
marang gurunira kang sayêkti
yêkti dèn isèni
sira marang guru
wignyanira wuwoh
iku nuli samantakna age
marang gurunira kang sayêkti
yêkti dèn isèni
sira marang guru
sarta lawan idining sudarmi
iya lanang wadon
kadi gluga sinusur sarine
sudarma sih guru angidini
iya iku kaki
hidayat satuhu
iya lanang wadon
kadi gluga sinusur sarine
sudarma sih guru angidini
iya iku kaki
hidayat satuhu
basa hidayat tuduhing Widhi
kang katampèn mring wong
sakèh basa cinathêtan kabèh
yèn kacathêt rêricik dèn anggit
gêrêgêt ginigit
tan wus jroning kalbu
kang katampèn mring wong
sakèh basa cinathêtan kabèh
yèn kacathêt rêricik dèn anggit
gêrêgêt ginigit
tan wus jroning kalbu
iya iku hidayat sayêkti
yêkti yèn rinojong
mring Hyang Suksma apa sakarêpe
umanuta nabi wali mukmin
wignya nganggit ngèlmi
tan ana kang muruk
yêkti yèn rinojong
mring Hyang Suksma apa sakarêpe
umanuta nabi wali mukmin
wignya nganggit ngèlmi
tan ana kang muruk
iya saking karsane pribadi
nganggit sakèh primbon
sarta nganggit kitab suluk kabèh
iku saking bawaning wong brangti
wong subrangtèng Widhi
widigdèng jro kalbu
nganggit sakèh primbon
sarta nganggit kitab suluk kabèh
iku saking bawaning wong brangti
wong subrangtèng Widhi
widigdèng jro kalbu
yèn wus wikan sasmita kang lungit
tan kêna alamong
uworana sabisa-bisane
aja ngêpak wignyane sasami
nanging dèn upèksi
tunaning pamuwus
tan kêna alamong
uworana sabisa-bisane
aja ngêpak wignyane sasami
nanging dèn upèksi
tunaning pamuwus
aja kêtara sêmune ngèksi
guyu sênêt adoh
yèn kawawas têmahan mangsane
kucêm ing tyas apan ta sirèki
dadya têmah cêngil
elik wêkasipun
guyu sênêt adoh
yèn kawawas têmahan mangsane
kucêm ing tyas apan ta sirèki
dadya têmah cêngil
elik wêkasipun
yèn sira nèng ngarsa sarjana di
dèn bisa rumojong
sira wruha sakarsa-karsane
wignya nulis aja dadi carik
sira bisa maling
aja saba dalu
dèn bisa rumojong
sira wruha sakarsa-karsane
wignya nulis aja dadi carik
sira bisa maling
aja saba dalu
wiku rêsi amicara ngèlmi
ywa sulayèng takon
wor ing dhalang ywa muni santrine
saciptane tutên ywa ngewani
dadya sira iki
tan kontap jro kalbu
ywa sulayèng takon
wor ing dhalang ywa muni santrine
saciptane tutên ywa ngewani
dadya sira iki
tan kontap jro kalbu
kayaparan rèhira dumadi
amung amangkono
datan liyan ing sangkanparane
ing durgama gyan duga mangèsthi
sumukirèng ati
iku dalanipun
amung amangkono
datan liyan ing sangkanparane
ing durgama gyan duga mangèsthi
sumukirèng ati
iku dalanipun
dudu karsane dhewe kang tampi
lan sihe Hyang Manon
ing tumuwuh mapan darma bae
suka duka lara lawan pati
wus pinasthi-pasthi
takdire Hyang Agung
lan sihe Hyang Manon
ing tumuwuh mapan darma bae
suka duka lara lawan pati
wus pinasthi-pasthi
takdire Hyang Agung
lawan sira ywa kawongan kucing
ywa mèmpêr sagawon
aja sira lir liman ambêge
aja kadi lutung wanarèki
ywa mèmpêr sagawon
aja sira lir liman ambêge
aja kadi lutung wanarèki
ywa mèmpêr trênggiling
lan si mamrih madu
lan si mamrih madu
Dhandhanggula
bêcik tuture Sèh Tekowardi
sabarange pan maksih satêngah
sumendhe ingkang agawe
nora kêparèng ngayun
tan atilar dugi prayogi
sabarang bêbênêran
tan atilar kukum
nêtêpi yudanêgara
tutur ingsun sadaya kang muni tulis
samya dèn kawruhana
sabarange pan maksih satêngah
sumendhe ingkang agawe
nora kêparèng ngayun
tan atilar dugi prayogi
sabarang bêbênêran
tan atilar kukum
nêtêpi yudanêgara
tutur ingsun sadaya kang muni tulis
samya dèn kawruhana
wus lumrahe wong urip puniki
kudu luwih lan sasama-sama
nanging ana pêpancène
pinasthi mring Hyang Agung
ingkang dadi gêdhe lan cilik
kang sugih lan musakat
mapan takdiripun
kang wignya kalawan ora
nadyan silih gêgulanga kongsi bukti
yèn dhasar bodho bubrah
kudu luwih lan sasama-sama
nanging ana pêpancène
pinasthi mring Hyang Agung
ingkang dadi gêdhe lan cilik
kang sugih lan musakat
mapan takdiripun
kang wignya kalawan ora
nadyan silih gêgulanga kongsi bukti
yèn dhasar bodho bubrah
basa bubrah wêkasane mati
pae lawan kang pasthine wignya
pintêre non tinon bae
nanging tan tinggal wuruk
singa pintêr nuli dèn ungsi
tan etung basa wirang
dènnya pêksa luhung
nadyan dipun gêguyua
ing sinau marang sujanma linuwih
miwah kang budi tama
pae lawan kang pasthine wignya
pintêre non tinon bae
nanging tan tinggal wuruk
singa pintêr nuli dèn ungsi
tan etung basa wirang
dènnya pêksa luhung
nadyan dipun gêguyua
ing sinau marang sujanma linuwih
miwah kang budi tama
besuk pintêr dèn anggo pribadi
angluwihi lan sasama-sama
dadi sujana arane
ingkang pasthi balilu
yèn winulang ciptane isin
ginuyu ing akathah
dènnya tuna luput
bodhone sangsaya dadra
pangrasane awake pintêr pribadi
tan arsa dening warah
angluwihi lan sasama-sama
dadi sujana arane
ingkang pasthi balilu
yèn winulang ciptane isin
ginuyu ing akathah
dènnya tuna luput
bodhone sangsaya dadra
pangrasane awake pintêr pribadi
tan arsa dening warah
iya iku dadine kang janmi
duk alite dèn ugung ing yayah
katuwan nyusu biyunge
anak dadi balilu
bocah iku drêma nglakoni
balilu lan musakat
saking bapa biyung
pae lawan wong atuwa
marang anak tan arsa katuwan sapih
malah kapara kurang
duk alite dèn ugung ing yayah
katuwan nyusu biyunge
anak dadi balilu
bocah iku drêma nglakoni
balilu lan musakat
saking bapa biyung
pae lawan wong atuwa
marang anak tan arsa katuwan sapih
malah kapara kurang
watêkane yèn micara uwis
mapan lêpas pasanging graita
wêweka winêngku kabèh
budi ala lan ayu
wus wantune atimbang dhiri
marma kang paribasa
yèn wus dhasaripun
yèn ala masa bêcika
ingkang bêcik dèn kon ala nora kêni
mulih-mulih mring dhasar
mapan lêpas pasanging graita
wêweka winêngku kabèh
budi ala lan ayu
wus wantune atimbang dhiri
marma kang paribasa
yèn wus dhasaripun
yèn ala masa bêcika
ingkang bêcik dèn kon ala nora kêni
mulih-mulih mring dhasar
yèn wong ala samubarang kardi
datan arsa malêlêng kewala
jêr atine lumuh kabèh
yêkti enak wong nganggur
awak abot tan bêtah ngêlih
nêdya turu kewala
talapukan suthup
yèn mangan tan arsa kurang
barang katon dèn mangsa tan idhêp isin
amrih dubure amba
datan arsa malêlêng kewala
jêr atine lumuh kabèh
yêkti enak wong nganggur
awak abot tan bêtah ngêlih
nêdya turu kewala
talapukan suthup
yèn mangan tan arsa kurang
barang katon dèn mangsa tan idhêp isin
amrih dubure amba
basa dèn ajak salah ing budi
sukanipun kaya wong kondangan
ujar tan mêtu kringête
watêkipun alêngus
sumantana lawan kumaki
dèn ajak têtukaran
iku sukanipun
tan kadi janma utama
datan arsa ing wirang rêmên tabêri
sinau barang karya
sukanipun kaya wong kondangan
ujar tan mêtu kringête
watêkipun alêngus
sumantana lawan kumaki
dèn ajak têtukaran
iku sukanipun
tan kadi janma utama
datan arsa ing wirang rêmên tabêri
sinau barang karya
datan pêgat dènnya asêsirih
barang pinangan niyat atapa
lawan ana pakolèhe
yêkti lamun ngalumpuk
yèn mêlèka kalawan bukti
mapan satugêl dina
ya pamalêsipun
kaluwihane Hyang Suksma
pan sadina anulya winalês malih
apan sadasa dina
barang pinangan niyat atapa
lawan ana pakolèhe
yêkti lamun ngalumpuk
yèn mêlèka kalawan bukti
mapan satugêl dina
ya pamalêsipun
kaluwihane Hyang Suksma
pan sadina anulya winalês malih
apan sadasa dina
ing kamurahanira Hyang Widhi
sing sapa cêgah turu lan mangan
pan lêlima pinanggihe
sinung tingal kang lêmbut
kang sinêdya agêlis prapti
kalis sakèhing beka
upama wong iku
yèn nora nglakoni wirya
anak putu ing têmbe iku nêmahi
tan kurang sandhang pangan
sing sapa cêgah turu lan mangan
pan lêlima pinanggihe
sinung tingal kang lêmbut
kang sinêdya agêlis prapti
kalis sakèhing beka
upama wong iku
yèn nora nglakoni wirya
anak putu ing têmbe iku nêmahi
tan kurang sandhang pangan
ingkang guna asarana sêkti
samya wiwit tabêri ing kina
dadya luhur darajate
dene yèn sampun punjul
kapintêran ing wong sasami
tumitah anèng dunya
kabèh wêkas ingsun
aja katungkul ing nala
barang karya elinga wêkasing pati
pratingkahing agêsang
samya wiwit tabêri ing kina
dadya luhur darajate
dene yèn sampun punjul
kapintêran ing wong sasami
tumitah anèng dunya
kabèh wêkas ingsun
aja katungkul ing nala
barang karya elinga wêkasing pati
pratingkahing agêsang
aja lèrwèh sira maksih miskin
pangot lading kari anèng jaba
dipun angeman ilange
tan ana tunggalipun
nora ana ginarap wuri
barang kang sira pangan
sawatawisipun
nganggoa duga prayoga
sakadare pan sira tinitah miskin
aja sadaya-daya
pangot lading kari anèng jaba
dipun angeman ilange
tan ana tunggalipun
nora ana ginarap wuri
barang kang sira pangan
sawatawisipun
nganggoa duga prayoga
sakadare pan sira tinitah miskin
aja sadaya-daya
lamun sira tinitah asugih
dèn wêruha kasugihanira
dèn kalal sarta jakate
sêdyanên dadi sangu
angulati ngèlmu sajati
sidhêkah aja pêgat
dana dèn lumintu
asung sandhang wong kawudan
asung pangan sakathahing pêkir miskin
sakèh janma kasihan
dèn wêruha kasugihanira
dèn kalal sarta jakate
sêdyanên dadi sangu
angulati ngèlmu sajati
sidhêkah aja pêgat
dana dèn lumintu
asung sandhang wong kawudan
asung pangan sakathahing pêkir miskin
sakèh janma kasihan
bandhanana wong kang sêtya miskin
kang utama mapan sawatara
apan rumêksa dadine
marang raganirèku
aja pêgat angolah puji
tulusira wibawa
ing pitutur ingsun
apuluh sira kumêda
marang dunya yèn akèha milalati
bandha anggawa nyawa
kang utama mapan sawatara
apan rumêksa dadine
marang raganirèku
aja pêgat angolah puji
tulusira wibawa
ing pitutur ingsun
apuluh sira kumêda
marang dunya yèn akèha milalati
bandha anggawa nyawa
lamun sira tinitah priyayi
aja dhêmên sira saba desa
camah suda darajate
balik kang dèn amêngku
mring wong cilik dèn wutah bukti
prihên trêsna ambapa
pangucap dèn alus
sakathahe kancanira
pan ciptanên kadangira tunggil bibi
awèh raharjanira
lamun sira tinitaha kaki
pan kinarya jaksa amradata
dèn kadya traju èsthane
tajême timbangipun
pêpakême aja gumingsir
aja melik ing dunya
yèn tan bênêr iku
lan aja keguh ing srama
wong kang padu lir ulam anèng jro warih
kalêbu ing bêbara
êntasêna saka ing piranti
pincatana girahên lan toya
kumbahên sabarêsihe
ratêngana lan tutur
ragènana lawan pisaid
panggangên lan pariksa
godhogên lan urub
urubing nirna kumala
ina jaksa jêjênêng paliwarèki
yèn ora mangkonoa
jaksa jêjênêng paliwarèki
rumasaa yèn sinilih sabda
ênênging ratu adile
jaksa lir gêni murub
amadhangi ing wong sanagri
surêm ingkang nagara
yèn tan bênêr iku
yèn tan keguh ing sêmara
utamane kalamun kang jaksa êning
tan arsa ing rêruba
jaksa iku lamun amiranti
angrakita karananing janma
anyênyungah kang tan sarèh
elingan tan gumunggung
sapa sira kang kaya mami
upamanesingidan
anèng pang kang luhur
buktine godhong salêmbar
supradene cêcukulan dèn rasani
angalap darbèking lyan
kèh bawane wong angalap asil
panyarikan alingan karopak
pucuking pangot rêmite
srati alingan angkus
ki kêmasan alingan api
sungging anijra warna
kaki tuwaburu
pan iku pakaryanira
upayanên wêwêlah kalayan jaring
ngrakit wijiling tindha
Têmbung-têmbung ingkang awis-awis kocap wontên ing paginêman
janma : manungsa
jalu : lanang
luhung : luwih
ragane : badane
amiyarsa : krungu
wardaya : ati
kalingling : tansah diawasake
uninga : wêruh
sungil : angèl
sadarum : kabèh
carêm : awor
tumuwuh : urip
nglapa : ngêlih
kasidan : pati
kalbu : ati
raga : awak
ayu, rahayu : slamêt
wrêksa : kayu
tyasnya : atine
wignya : pintêr
ujar : omong
wiyose : wêtune
muwus : omong
kalbu : ati
gulanga : sinaua
sira : kowe
tumon : wêruh
kawuwus : diomongake, kacrita
kinarya : ginawe
sangkrip : aling-aling
nala : ati
sujanma : uwong
pilih : arang, langka
wikana : ora wêruh
ngong, ingong : aku
ujar : omong, pitutur
ingsun : aku
ujar manis : omong kang nyênêngake
lamun : yèn
cêla : cacad
binerat : binuwang
priya : lanang
dudu : ora bênêr, salah
karantêne : mulane
sawuruking : sapiwulanging
dèn : di
wicara : omong
awèh kaya : awèh pangan
tumuwuh : urip
marga : dalan
lalis : mati
aja tungkul : aja pijêr
bêndu : nêpsu, duka
priya : lanang
durta : laku ala
kênya : wadon, prawan
linuhung : linuwih
ngupaya : nggolèk
bukti : pangan
wurukên : wulangên
kalbu : ati
tyas : ati
muwus : omong, ngandika
wignya : pintêr
sunu : anak
popoyan : kandha
kalbu : ati
suka : bungah
ratri : bêngi
brawala : padu
agung : gêdhe
aywa : aja
wisma : omah
andulu : ndêlêng
karya : gawe
janmi : uwong
priya : lanang
juti : purun nyênyolong
kênya : wadon
kalbu : ati
manjing : lumêbu
kewala : dhewe, bae
rêngu : duka
ripunên : rih-rihên
rêngu : duka
sisip : luput, salah
tilam : pasareyan
guling : turu
uninga : wêruh
duta : utusan
datan : ora
karya : gawe
wibawa : kajèn kèringan
Nata : Ratu
kalbu : ati
dadya : dadi
manjing : lumêbu
dursila : panggawe ala
agung : gêdhe
siwi : anak
sirèku : kowe
wanodya : wadon
sunu : anak
ingsun : aku
bukti : pangan
wuntat : mburi
jalu : lanang
wuntat : mburi
ujar : omong
lampus : mati
widagda : pintêr
jayakawijayan : kasêktèn
anggugulang : sinau
nala : ati
nendra : turu
guling : turu
asma : jênêng
luhur : dhuwur
dama : bodho
wèni : rambut
wardaya : ati
lir : kaya
nyirnakêna : ngilangêna
yudanagari : pranataning nagara
sasmita : wangsit
kinarya : ginawe
pana : awas
wignya : pintêr
ujar : omong
angruruh : nggolèk
kêthuh : rêgêd
sarkara : kêmbang
raga : badan
uninga : wêruh
grana : irung
karna : kuping
darbe : duwe
karwa : kiwa
ndarbèni : nduwèni
lawan : karo
purwanipun : wiwitane
sapraptane : satêkane
binagya : dibagèkake
sabdane : ngandikane
gupuh : enggal-enggal
dènnya : anggone
angling : ngandika
sadarum : kabèh
akhir : wêkasan, pungkasan
ngatag : akon
pasihane : paringane
mojar : omong
gupuh : enggal-enggal
bukti : mangan
asru : bangêt
waspa : luh
muwun : nangis
prapta : têka, têkan
wisma : omah
pamuwusan : donga-donga
pindha : kaya
wrêksa cêndhana : kayu cêndhana
tan, datan : ora
sun, ingsun : aku
rukmi, kancana : mas
wênang : kêna
mêsu tingal : ngêningake
samya : sami
sarwi : sarta
sikêp pêdhang : ngasta pêdhang
kagutuk : kabalang
anyêngguta : mangana
wirayating tulis : unining tulis
angling : muni
pupuse : wose
kalbu : ati
nelad : niru
basuki : slamêt
nggulang : sinau
ênting : êntèk
bukti : mangan
ragi, raga : badan
karantêne : mulane
wijil tapa lan rêmbêsing madu : turuning wong tapa trahing satriya
trahing danawarèh (warih) : trahing wong dhêmên wêwèwèh
nglarani ragi : nglarani awak (tirakat)
katonton : katon
wasis : pintêr
astanane : padunungane
lulurunge : dadalane
pajar : pitutur padhang
grana : irung
pribadi : dhewe
wuruk : wulang
anglèjêmi : nyasmitani
uning : wêruh, ngêrti
dhêdhêngkul : atine kêthul
pilih : arang
ngrampidi : mekani, nalêsihake
rarampène : ubarampene
pilih : langka
wisik : ngêrti mêtu saka atine dhewe
tyas : ati
undhaking papadon : undhaking panyurasane atine dhewe
guru kang linuhung : landhêping atine dhewe
awèh uwit : awèh pokoke
pêcahing basa : yèn wis padhang atine
ywa pêgat amêsu : tansah mindêng dirasakake
sanitya kinaot : pinunjul
pupuse : khake, wose
sudarmi : bapa
kalbu : ati
tan ana : ora ana
wong branti : wong kasêngsêm
widagdèng, widagda : pintêr
wikan : wêruh
lungit : gawat
alamong : bingung
ngêpak : ngina
upêksi : wêruh
tunaning pamuwus : salahing omongan
ngèksi : ndêlêng
kêparêng ngayun : kapara ngarêp
pae : beda
lawan : karo
non-tinon : ngrungu wêruh
luhung : luwih
janma : wong
miwah : lan
pribadi : dhewe
pae : beda
kardi : gawe
kewala : bae
dèn mangsa : dipangan
barang karya : samubarang pagaweyan
datan pêgat : tansah lumintu
asisirik : ngungurangi
sinung, kasinungan : kaparingan
guna : pintêr
nala : ati
barang karya : sakabèhe kang ditindakake
lèrwèh : ora gêmi, gêmampang
wuri : mburi
sadaya-daya : sakarêp-karêp
angulati : anggolèki
aja pêgat : tansah
asung : wèwèh
janma kasihan : wong kang kurang sandhang-pangan
wibawa : sugih singgih
wutah bukti : loma wèwèh
srama : pangan
lir : kaya
warih : banyu
tutur : piwulang