Sempalaning Bratayuda Jayabinangun

Pupuh Nggendhing pitu

Lakon Gatutkaca Gugur

Minangka sambeting carita, wonten makuwon dumadi saking mutha ingkang binangun limasan, sakanan keringing makuwon winager candra sawiger, nginggil mutha katingal gendera kanthi lambang peksi garudha hanyengkrem taksaka,kateraking angin kumlebet pindhane kaya bangangin suh, lebeting mutha katingal wonten dilah murup liyep liyep awit dayaning risang kaloka, anenggih punika ta  pasanggrahaning narendra saking negari nggendhing pitu, jejuluk Prabu garudha winata, nyata prabu garudha winata sudarmane dewi kuntul wianteng kang duking wuni wus ginarwa batin dening prabu punta dewa wiwit tumapak barata yuda jayabinangun sang prabu wus kepareng ngeritaken wadya bala nggendhing pitu, wigatos sabyantu dhateng para pandhawa, wanci tabuh sanga dalu katingal sang prabu taksih lelengahan ing ngadhep para putra, nenggih raden gagak baka, raden dhandhang winaksi, raden jangep dinakula tuwin raden podhang ginulyang, teka mangkono rereh ririh ruruh hangarah sabdane prabu garudha winata dhumateng para putra,,,, 

Heeeeng.....

bayangan bayem mbayeyet 
agung ngrembuyung 
Rawe rawering rawan 
Oooong....
kara..... taru turi.. 
ka.... ran.... dhang gondhang, 
dhondhong asandhing
Dhundhungan gudhe, 
bengok benguk maguk maguk
ooooong....
ooooong....

Ooooong.....


Garudha Winata: "he mangko to kulup putraku ngger gagak baka,"

Gagak Baka: "kula wonten timbalan ingkang adhawuh kanjeng rama, animbali keng putra pun gagak baka kanjeng rama,?"

Garudha Winata: "mulane kowe lan adhimu kabeh adoh ndak gawe cedhak lan ingsun rapetake, ora ana kang ingsun penggalih amung kajaba gustimu ing madukara raden janaka ngger, pancene kurang prayetna apa kepiye raden janaka kuwi, ewadene nalika semana gampang di bujuk alus dening prabu wersaya, dheweke di tantang perang prabu wersaya ana ing pesisir lor banjur raden werkodara di tantang perang dening prabu garudha pati ana ing gisiking segara kidul kang sepreneraden bratasena durung bali,olehe nantang raden janaka lan raden werkodara ana ing gisiking samura lor lan samudra kidul mau jebul mengku karep nyingkirake raden permadi lan raden bratasena saka madyaning tegal kuru, kuwi mau kabeh ya saka prentahing begawan druna, pancen begawan druna kae wasis maca karingkihane gelaring baris supit urang kang winangun dening raden tresna jumena.supit kanan raden werkodara supit kering raden janaka, supit sakarone di pedhot dening druna di lungakake, marang segara lor lan segara kidul, utamane druna nyingkirake raden janaka, sabab druna ngerti manawa gelaring baris cakra buha kang binangun dening senopati begawan druna mau, ora ana kang bisa mecah kajaba amung raden janaka,"

Gagak baka: "Lajeng mawi dhasar punapa, dene sinuwun prabu kresna dhawuh dhumateng raden abimanyu suwargi kinen magut ing palagan dewaji?"

Garudha Winata: "mulane sinuwun prabu kresna dhawuh marang raden angkawijaya jalaran, kang bisa nuruni ngilmu mecah barisan cakra biuha kuwi raden abimanyu, pranyata ora kleru prabu kresna dhawuh marang raden abimanyu magut ing ramanggana, kasyunyatan barisan kang awangun cakrabiuha mau bisa di pedhot lan di pecah dening raden angkawijaya, sanalika balane druna bubar mawut dening kridhane raden angkawijaya, puluhan ewon prajurit bulupitu ingkeng mati ing paperangan malah nalika semana meh wae Prabu duryudana klakon di pateni dening raden abimanyu, mung emane kok kedhisikan panahe jayajatra kang cumlarat ngenani dhadhane raden angkawijaya,coba to ing ngatase abimanyu bocah lagi umur nembelas taun teka trajange ing paperangan kridhane yayah singa nerak kidangkadigdayane  ora nyimpang kaya keng ramane ngger,

Gagak baka: "Nuninggih lakar kaluhuran dhawuhipun kanjeng rama, namung kula kula sanget welas dhateng abimanyu, awit sedanipun cinidra dening kurawa, ingkang nerak dateng wewatoning bratayuda, dipun pandhegani kalian jayajatra raden abimanyu dipun kroyok, kurawa sami nglepasaken jemparing mranjat dateng raden angkawijaya, ngantos raden abimanyu ical sipating manungsa ngantos kados landhak sabab kathahing jemparing ingkang tumancep ing sariranipun mila mboten mokal menawi arang kranjang tatunipun satemah gugur ing tegal kuru dados kusumaning bangsa rama"

Garudha Winata: "ewodene arep seda wae raden abimanyu iseh bisa mateni lesmana anake duryudana ngger, "

Gagak baka: "inggih kasinggihan dhawuh paduka kanjeng rama, "

Garudha Winata: "nadyan iseh timur nanging ing reh kaprawiran raden abimanyu pantes sira tulad ngger, ing ngatase di kroyok kurawa maksih kawimbuh wadyabala ewon padha mranjak gaman raden abimanyu ora mundur sajangkah sing padha weruh jare polatane malah padhang, iseh sinungging esem ing lathi kang kang memalarsih tanpa keprungu sambate raden abimanyu, apa ra hebat kuwi heh gagak baka?"

Gagak baka: "nuninggih,"

Garudha Winata: " babar pisan aja kok tiru budine kurawa kae, dheweke menang nanging menange nestha menange ngawur, kurawa ora isin nrajang pranatan, kudu eling bratayuda kuwi dudu perang ampyak awur awur nanging mawa tatanan, aku isin yen nganti anakku menang merga saka olehe tumindak nistha ngger gagak baka,

Gagak baka: "Nuninggih ngestokaken dhawuh, sampun dados patembaya kula sak sedherek pejah wonten palagan kula temahi jer kula sakadang kala wau ngrungkepi dateng bebener kanjeng rama,"

Garudha Winata: "sokor bage sewu manawa anak anakku kabeh darbe prasetya kang kaya mangkono, pun bapa semono uga, jiwa ragaku ndak totohke kanggo tombok jayane para pandhawa, kajaba prabu puntadewa iku mantuku, saknyatane para pandhawa kuwi mapan baris kang bener ngger gagak baka, mula aja tidha tidha olehmu nglabuhi para pandhawa kulup gagak baka, "

Sigra kang bala tumingal,,
acampuh samya medali,,,
lir thathit wileting ganda,,
dhanghyang gung manguncang niti

Ooooong,,,
oooong,,,,

kadangmu padha warahen den becik 
besuk amandhema baris 

heeeeng.....


Garudha Winata: "ana apa kulup tambak ganggeng, wanci bengi mlayu mlayu gawe kaget?"

Tambak Ganggeng: "adhuh ketiwasan sinuwun, nedhengipun para prajurit sami tilem jebul kurawa dalu punika ugi ngedali senopati prabu Basu Karno, dhuh kanjeng rama, kula sanget welas dhateng kathahing kurban para wadya bala saking gupalawia sinuwun,

Dhadha muntap lir kinetap,,
Jaja bang mawinga wengis,,
Kumejot padoning lathi,,
Heeeengg...

Garudha Winata: "Yo jagad dewa bathara, manungsa kang pengawak setan para kurawa, lagi wae meneng anggonku ngrembug menawa kurawa kuwi wani tumindak nistha jebul iki di baleni meneh parat,,, He,,, gagk baka, apa dene sira podhang ginulyan, aja wedi kangelan kirapna wadyabala saka nggendhing pitu, sing turu padha gugahen, ingsun pandhegani ayo mapagne basukarno sak balane kang murang tata kae gagak baka..."

Jumangkah anggro sru sesumbar
Lindu bumi gonjing
Oooong...
Gumaludhug guntur ke tug. 
Umub kang jaladri 
lumembak penyu kumampang
Ooong...
heeeng....

Oooong.....

Gagak baka: "Hayoh wadyabala kabeh pahda budhal,,,, Wheh,, heheh...."


Ridhu mawur mangawur-awur wurahan
tengaraning ngajurit
gong maguru gangsa
teteg kaya butula
mor panjriting turanggesthi
rekatak ingkang
dwaja lalayu sebit

Prawira Sandi: "Weh parat,, maju ana ing madyaning tegal kuru, ana manungsa ireng geseng,, wah,, wernane werna werna kahanane, ngakua kowe sapa?"

Podang ginuryang: "Wadya bala ora tatanan, wanci bengi ngajak ngajoni pupuh, ngakua kowe sapa,?"

Prawira Sandi: "Yoh, wadya bala saka ngawangga, pangkatku tumenggung, aranku tumenggung prawira sandi, sapa kowe..?"

Podang ginuryang: "Podang ginuryang, kandha-a karo sing jeneng basu karno, ratu tanpa tatanan ngerti pranatan perang barata yuda apa ora?"

Prawira Sandi: "mbuh ora idhep, bakune sing ana kene sing ana mung aku karo kowe,  kowe sing mati apa aku sing mati,

Podang ginuryang: "yen pancen ora kena tak eman majua rena ndak tungkak ndasmu,,"

Prawira Sandi: "Whet lah dalah, tinjung kirab parat,,,"


nusup kang jroning kewuh,
mandhe gada ngunclang pedangipun,
kang kataman braja temah prapteng lalis
Heeeeeng,,,,

Kala Lembusa: "Wheh,,, lha dalah,, iki ana satriya maju palagan, sapa iki hem..?"

Gagak Baka: "Iki putra Nggendhing Pitu,, Gagak Baka aranku,, bali takon,  kowe sapa?"

Kala Lembusa: "Iki Kala Lembusa, hayoh aja mung wadya cilik cilik sing kok tandhingi,, iki banthongane ayonono..!!"

Gagak Baka: "Whehe,,,ora kena tak eman sigar mrapat parat..."

Kala Lembusa: "Whaha,,, kokop getihmu..."



Kala Lembusa: "Whaha,,, ora sepiraa kekuwatanmu gagak baka,,, endi tunggale majua rene...."



Kala Lembana: " Sapa iki?"

Podhang ginuryang: "Podhang ginuryang, balik takon sapa iki?"

Kala Lembana: "Aku kala lembana"

Podhang ginuryang: "kala lembana?"

Kala Lembana: "Yoh,"

Podhang ginuryang: "Belakna patine dulurku,, iki podhang ginuryang ayonono"



Kala Lembana: " Modar kowe heh,,, ndi tunggale..??"

Dhandhang Winaksi: "hawas,,,,"

Kala Lembana: Whoeh,,,,"



Kala Lembana: "Whaaa, hayoh..."

Whooh,, anakku.... anakku Gagak Baka, sak sedulur padha mati yoh,,, ee,, aja girang gumuyu,, ndi senapatine iki ayonono prabu Garudha Winata"


~~~~~~
 Garudha Winata: "Karno.. kowe manungsa ora ngerti tata Nadyan ratu ning jebul elek bebudenmu, nerak pranatan ngajoni pupuh ing wanci wengi, "

Basu karno: "Mbuh ora idhep, ayoh, ndi para pandhawa kon maju rene,,,aja mung kowe,,"

Garudha Winata:"Ora sah nymbari pandhawa, bisa mateni aku sembah dlamakanmu,,"

Basu karno:  "Tugel gulumu parat,,,,"


Basu Karno: "Iki curiga kyayi Jalak tampanana,,,"

Garudha Winata: "Eh iyo Gus,, ngudang siunge bethara kala,,, hayo sing mati kowe po aku parat"




Basu Karno: " Urung sepiraa,, ora sembada karo sumbarmu prabu garudha Winata, Heh para pandhawa majua rene Basu Karno ayonono..!!"

~~~~~



Tambak ganggeng: "Yo Jagad dewa bathara, wis marambah makaping kaping para kurawa olehe nerak pranatan bratayuda jayabinangun kang wus disarujuki pandhawa lan kurawa, wanci bengi wancine kanggo leren ora kena kanggo perang,  jebul ratu ngawangga Prabu Basu Karno nyolong laku ngajoni perang ing wanci bengi, sinuwun Prabu garudha Winata sak putrane kawimnuh para prajurit saka nggendhing pitu padha gugur ana ing paperangan,, jalaran tekane mungsuh ndadak, Dhuh Gusti kula sinuwun Prabu Punta dewa, nyuwun pangapunten, paripaksa kula sowan paduka ing wanci dalu punika sinuwun, ,,"



Nembang tengara mundur,,,
Oooong....
Oooong....
Sawadyane nedya kundur
marang jroning puraya...
oooong....
ooooong......
samiya hanarmi...
ooooong......
sang palaining bala..
oooong..
kadya rebut pucung 
tan sampun apedi
prapteng jroning pura..
heeeeeng....
sagunging pra wadya
oooongggg.....
heeeengggg....
Hoooong.....
Hooong.....

wahuta kaya mangkana...telas kantun teles tilasing palagan, labet kaguyur ludira kang ngganda arus, prabu gawudha winata gugur ing palagan awit kaperjaya dening prabu basukarno, wondene para putra nggendhing pitu nenggih radyan gagak baka lan pra rayi sami kapagut ing pupuh dening adi pati kala lembusa sakadang, nadyan sangsaya dalu wancine, ewodene taksih kapiyarsa gumerah swarane para wadya ingkang sami bandayuda ing madyaning ramanggana, amung kukusing sembara ingkang kentir ing maruta, datan kentun kuwangganing kuda njrebabah wonten ing bantala, lasah hambelasah bathang gajah rinajah panah, tuwin kehing wadya ingkang kanduwan kingkin, kawimbuh layon gilang gilang datan rinupti labet petenging ratri, anyarkara kawuryan kang paranggana, kaya datan nggrahita dhateng wadya kang palastra sambat kalawan panandang dhuhkita, sang hywang candra sumunar anrangi, aweh pepadhang kang nandhang roga, temah dados kraos lamun ndalu wus ngancik madya ratri,,



Sangsaya dalu araras ,, 

abyor kang lintang kumedhap ,

tistis sonya tengah wengi ,
lumrang gandhane puspita ,
ooooooong,,
karenghyan ing pudyanira ,
oooooooooong,, ooooong,,,,
sang dwijawara mbrengengeng ,
ooooooooong,,,,
lir swaraning madubrangta ,
manungsung sarining kembang.....

Lir ilir Tandure Wus Sumilir,,,,,,
,,,,,,,,,,,




Dhedhep tidhem ing wanci dalu, sasangka wus kumenyar dumadiking maranggana, katon mega lumaksana hangemuli sudama, lawataga ngambar subing sote rebut praba lawan soroting kartika cinandra yayah nila pakoja, manjing tengahing dalu dereng wonten sambeting kandha, amung saking madya desa kapiyarsa kidung nganyarkara muji riptaning Kang Maha Kawasa, lakuning wengi wus ndherekaken sang hwang sutresmi kang hamadhangi bumi,kekejer lintang rina ngrantu dumugining surya kang rasa siniwaka, tan prabeda repat panakawan ingkang ngrengga lipuring panggalih radyan janaka kang muwus nawung sungkawa, mila kapiyarsa kilurah petruk hanyekar ,,, 

Dhedhep tidhem prabawaning ratri ,

sasadhara wus manjer kawuryan ,

tan kuciwa memanise ,

menggyep sri nateng dalu ,
siniwaka sanggya pradasih ,
aglar ning cakrawala ,
winulat anglangut ,
prandene paksa kebekan ,
saking kehe tranggana kang sumiwi ,
wirata tanpa sela

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~


Wonten Candhakipun