Filsafat Luku

Kalawan Nyebut Ing Asmane Allah Kang Maha Welas Tur Asih,

Awid pentingipun Ilmu pramila manungsa gesang ing ngalam ndunya dipun prentahaken ngudi ilmu ingkang sak kathah kathahipun sanadyan ngantos dumugi ing nagari seberang, prentahipun Gusti ugi nyebutaken bilih Gusti Allah badhe ngangkat drajadtipun tiyang tiyang ingkang kagungan Ilmu ngantos pinten pinten derajad inggilipun, wonten malih parentah ingkang nyebutaken Ngudia Ilmu Sira kabeh saka nalika sira ana ing embanan nganti tumeka sira kabeh bakal dikubur, punika sedanten awit pentingipun ilmu kala wau.

Manungsa ingkang anggit mboten namung ngudi ngilmu wonten ing pawiyatan pawiyatan ingkang formal, ananging kiyambakipun tansah ngudi ilmuning panggesangan sanadyan wonten ing sadhengah panggenan.

Kados dene ingkang dipun ajaraken Kanjeng Sunan Kalijaga dhumateng para among tani duk nalika jaman kina lumantar praboting tetanen inggih punika LUKU, sanadyan katingal remeh anaging yektosipun salebeting luku ngandhut filsafat ingkang inggil tumrapipun titah ingkang gesang ing ngalam ndunya.

Kados ingkang dipun ngandikaaken Kanjeng Sunan Kalijaga, Luku kaperang dados pinten pinten perangan ingkang sedanten kala wau kedah nyawiji supados saget dipun ginakaken kangge lantaran pangolahing tegal lan saben mrih harjaning para among tani. 

Peranganing Luku kala wau ingiih punika:

1. Cekelan, cekelaning tiyang gesang wonten ing ngalam ndunya inggih punika agama pramila manungsa ing ngalam ndunya kedah ngregem siset cekelan kala wau sampun ngantos uwal lan nalisir saking peprenah agama ingkang sampun kawedhar lumantar Kitabullah lan Hadits-ipun Nabiullah.
2. Pancadan, pancadaning gesang ingkang dipun sanepakaken ing luku inggih punika manungsa kedah ngamalaken punapa ingkang dados cekelan kala wau, manungsa kedah nindakaken prentahing Gusti ingkang saha ngajaraken punapa ingkang wonten salebetipun agami,
3. Tandhing, tandhing mengku werdi manungsa kedah saget nandhing nandhingaken sedanten tindak tanduk, leres lepat, ala lan sae, dosa lan ganjaran ingkang linampahan. saha manungsa kedah saget nandhing nandhingaken dirinipun ing babagan kadunyan dipun tandhingaken kalian ingkang sangandhapipun supados tansah saget syukur lan babagan akherat dipuntandhingaken kalian lintu ingkang langkung sae ngamalipun mrih saget dados panjurunging diri dateng tumindak ingkang langkung sae.
4. Singkal, Singkal saking tembung Sing Sugih Akal. manungsa gesang kedah saget ngembangaken akal lan budinipun sampun ngantos pasrah dateng kawontenan, nyerah dateng takdir, manungasa kedah kersa nyambut damel awrat kangge nggayuh karaharjan ing ndunya lan akherat.
5. Kejen, Kejen saking tembung Ke-ijen, Ke tegesipun marang Ijen punika siji, manungsa gesang kedah kagungan tujuan ingkang nyawiji kados dene tujuaning gesang ing ndunya nggayuh tata raharja lan tujuanipun gesang akherat inggeh punika sekeca ingkang langgeng inggih punika Syurga, saha manungsa kedah tansah ngupadi ridanipun ingkang Maha Tunggal.
6. Olang Aling, Olang aling utawi Aling Aling, manungsa gesang ing ngalam ndunya mesthi badhe manggihi alangan reribet, pramila manungsa kedah pinter pinten anggenipun nyilak lan nyingkiraken reribet ingkang nyrimpeti.
7. Racuk, racuk saking tembung arah pucuk, pucuk punika umumipun wonten nginggil lan ingkang paling ngarep, pramila manungsa kedah madhep mantep ningali ngajeng ( ingkang dados kekarepan) sanadyan reribet tansah dados pepalang mboten badhe owah gingsir saking arah ingkang badhe tinuju, dipun lampahi sarana ikhtiar, sabar lan tawakkal, mboten supe kalian ingkang Inggil inggih punika Gusti Ingkang Murba Kawasa.

Mekaten Filsafat ingkang dipun kadhut salebeting Luku,
Kirang langkungipun nyuwun pangapunten.

Jaka Lelana

Ngelmuning Pacul

Salebetipun ngelmu, manungsa kedahipun migunakaken pikiranipun kangge maos lan mangertosi kahanan punapa kemawon ingkang wonten sekelilingipun. Wekdal manungsa meguru ngangsu kawruh dhumateng tiyang ingkang mumpuni ing babagan ngilmu rasa, pramila kiambakipun kedah saget ngolah pikiran supados saget pirsa punapa to werdinipun isen isening alam dunya punika, wosipun dunya saisinipun punika sageta dipun "waos" lan dipun takwilaken kiambak punapa to werdinipun.

Ki Ageng Sela, ingkang kondhang kaloka asmanipun lantaran saget nyepeng gledheg nate meguru ngangsu kawruh dateng Sunan Kali Jaga. Salah satunggal wejangan ingkang dipun paringaken Sunan Kali Jaga dateng Ki Ageng Sela inggih punika babagan PACUL.

Pacul inggih punika satunggaling perabot ingkang dados gamaning para among tani. Sanadyan katingalipun namung sepele jebul salebeting pacul kala wau mengku filosofi ingkang inggil.

Saking wejangan Sunan Kali Jaga dateng Ki Ageng Sela, pacul punika binangun saking tigang bagian ingkang satunggal lan satunggalipun mboten saget dipun agem menawi pinisah pisah.

Tigang perangan kala wau ing antawisipun:

1. Ingkang pinangka landhepe inggih punika dipun sebat pacul punika kiambak, Pacul punika saking tembang Ngipatake kang Muncul,
   Werdinipun ngipateken utawi nyingkiri sedanten ingkang soca utawi muncul mboten warata, wosipun manungsa punika sageta tumindak warata utawi lurus kados dene ingkang sampun di pun wulangaken salebeting ajaran agami sarta nyingkiri lan ngipataken sedanten tumindak ingkang soca kados to tumindak ingkang adigang adigung adiguna, daksia dateng sepadha padha, tumindak ingkang panasbaran lan tumindak culika sarta ala ingkang nalisir saking bebener lintunipun.
   
2. Bawak, inggih punika peranganing pacul ingkang pinangka bungkul lan kangge wadah manjingipun doran. bawak saking tembung Obahing Awak.
   Lir ipun manungsa gesang punika dipun wajibaken ngobahaken badan utawi awak saperlu ngudi rejeki raharjaning gesang saking Gusti kng Murba Kawasa. Obahing Awak ugi mboten namung kawates ing pedamelan ngudi rejeki kewalan ananging ugi obahing awak kangge usaha tansah manembah dateng Ngarsanipun Gusti Kang Murba Dumadi datan kendhat rina kalawan wengi.
3. Doran, doran punika peranganing pacul ingkang pinangka gegondhelan, Doran saking tembung Donga maring Pangeran, wonten ugi ingkang makwilaken tembung kala wau aja Adoh karo Pangeran.
   Manungsa  sampun ngantos supe nyenyuwun mring Gusti Kang Maha Agung mrih kaleksanan sedanten kang sinedya punika werdinipun donga maring Pangeran. manungsa ugi rinten lan dalu sampun ngantos tebih saking Pangeran sampun ngantos kendhat anggen kita emut nyembah lan manembah. Manembah namung dateng Gusti Allah, Gustining alam sawegung.

Pacul mboten saget dipun agem menawi dipun pisah pisahaken perangan tiga kala wau. semanten ugi werdining pacul, bawak lan doran kedahipun tansah nyawiji sampun ngantos pinisah pisahaken. wosipun miturut pacul, manungsa kedah saget nyingikiri ngiwakaken sedanten tumindak lan sipat ingkang soca nalisir saking bebener, ikhtiar ngobahaken awak kangge ngudi harjanipun gesang ing alam dunya sarana ngudi rejeki saking Ngarsanipun Gusti Allah lan ngobahaken awak ikhtiar kangge ngudi harjanipun gesang ing alam kelanggengan sarana manembah ngibadhah dateng Ngarsanipun Allah, tansah ndedonga rinten kalawan dalu enget salebeting kalbu marang Gusti Kang Murba Ing Dumadi sarta tansah caket cedhak manembah lan ngibadah dateng Ngarsanipun Gusti Kang Maha Murah.

Mekaten kala wau filosofi ingkang inggil ingkang dipun kandhut salebetipun Pacul.

Kirang Langkungipun Nyuwun Pangapunten,
Jaka Lelana